Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, ka shpërndarë parlamentin dhe ka shpallur zgjedhje të parakohshme parlamentare dhe komunale për 17 dhjetor, më pak se dy vjet pasi partia e tij Progresive Serbe (SNS) fitoi zgjedhjet e fundit.
“Ne jetojmë në kohë të vështira për të gjithë botën, në kohë sfidash globale, luftërash dhe konfliktesh kur është e nevojshme që të gjithë të jemi të bashkuar në ruajtjen e interesave jetike kombëtare dhe shtetërore të Republikës së Serbisë”, tha Vuçiqi të mërkurën.
“The Guardian” shkruan se presidenti serb shihet gjerësisht se kërkon të blejë kohë për të çimentuar autoritetin e tij ndërsa përpiqet të gjejë se si të normalizojë më së miri lidhjet me Kosovën e pavarur, të cilën Serbia e sheh ende si provincën e saj jugore.
Disa parti opozitare serbe kërkuan zyrtarisht zgjedhje në shtator pasi qeveria e koalicionit nuk pranoi kërkesat nga protestat masive që shpërthyen pas të shtënave masive në maj që vranë 18 njerëz, gjysma e tyre fëmijë.
Organizatorët e protestës akuzuan partinë në pushtet dhe mediat e afërta ndaj qeverisë për nxitjen e kulturës së dhunës. Zgjedhjet parlamentare do të përkojnë me ato lokale në 65 komuna, duke përfshirë kryeqytetin, Beogradin.
Ursula von der Leyen, presidentja e Komisionit Evropian, tha gjatë një vizite në Beograd të martën se Serbia dhe Kosova duhet të shtojnë përpjekjet e tyre për të normalizuar marrëdhëniet pas shpërthimit të fundit të dhunës nëse duan të anëtarësohen në BE.
Beogradi do të duhet gjithashtu të mbështesë sanksionet perëndimore kundër Rusisë për pushtimin e saj në Ukrainë, të çrrënjosë korrupsionin dhe krimin e organizuar, të reformojë ekonominë dhe të përmirësojë gjyqësorin, klimën e biznesit dhe të dhënat e saj të të drejtave të njeriut, tha blloku.
Analistët kanë thënë se vendimi i presidentit synon gjithashtu të forcojë mbështetjen e tij dhe të reformojë ish-partinë e tij SNS, popullariteti i së cilës ka rënë pas muajsh protestash të opozitës.
Sondazhet thonë se një koalicion i udhëhequr nga SNS do të merrte rreth 44% të votave dhe do të duhej të kërkonte aleatë për shumicën. Blloku i opozitës centriste, Kundër Dhunës, është rreth 38%, dhe partitë ultranacionaliste dhe pro-ruse mund të fitojnë së bashku 11%.
Vuçiq dha dorëheqjen si kreu i SNS në maj, por ende ka ndikim të konsiderueshëm në parti. Kundërshtarët e kanë akuzuar atë dhe aleatët e tij për autokraci, mbytje të medias, mashtrim zgjedhor, dhunë, korrupsion dhe lidhje me krimin e organizuar, transmeton “The Guardian” raportimet e Reuters dhe AFP.
Kosovarët besojnë se vendimi i Vuçiqit për të thirrur zgjedhjet pjesërisht shpjegon pse ai nuk ra dakord për një zgjidhjen e propozuar nga ShBA dhe BE për menaxhimin e veriut të Kosovës pas pesë orësh takimesh në Bruksel javën e kaluar ku përfshiheshin liderë të lartë të BE-së.
Edhe pse Kosova u pajtua me të gjitha pjesët e planit, i cili iu paraqit liderëve në Kosovë e Serbi në takime të veçanta të shtunën e kaluar, Vuçiqi refuzoi ta nënshkruajë atë.
Kosova ka kohë që dyshon se Serbia nuk do të nënshkruajë asnjë marrëveshje për vetëadministrimin e komunave veriore, ku popullsia është e dominuar nga serbët, sepse do të ishte një hap në rrugën drejt njohjes zyrtare të Kosovës nga Beogradi.
Von der Leyen i tha Vuçiqit dhe kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, të martën se BE-ja pret që Serbia dhe Kosova të respektojnë marrëveshjet që kanë bërë në Ohër, Maqedoninë e Veriut, këtë vit për të normalizuar marrëdhëniet e tyre.
Von der Leyen u takua me Vuçiqin në Beograd një ditë pasi ajo i kërkoi Serbisë që “të jepte njohjen de facto të Kosovës”.
Pas takimeve të tyre në Bruksel, liderët e lartë të BE-së i kërkuan lidershipit të Kosovës që të vazhdojë me planin e vetë-menaxhimit, i njohur si asociacioni i komunave me shumicë serbe, dhe që Serbia të bëjë njohjen.
