Ora e saktë nuk më kujtohet por mendoj se ishte diku rreth orës 10 paradite. Fshatin e kishte mbuluar një hije e çuditshme. Nuk dallohej nëse ishte re, tym apo mjegull. Na thanë se ushtarë, policë e paramilitarë pasi kishin djegur, vrarë e përzënë banorët e fshatrave përreth, po afroheshin drejt Mushtishtit.
Sa herë e kujtoj atë ditë, gjëja e parë që më vie në mendje është mënyra se sa me qetësi e mora këtë lajm. Shkova para pasqyrës. Fillova ta rruaja fytyren dhe mendoja të gjitha skenarët e mundshëm. Skena të tmerrshme më dilnin para. E shihja veten të ndarë nga familja, të mbyllur në shkollë, pastaj krisma… Kështu kishte ndodhur atëkohë, anë e kënd Kosovës. Nuk frikësohesha për vete. Mendoja se si do ta përballonin këtë gjendje familja ime. Vetëm për një gjë lutesha me shpirt, të mos i ndodhte asnjë e keqe Mirës, motrës së vogël.
U bëmë bashkë gjithë lagjja. Asgjë s’morëm me vete, pos gurabijave që nëna i kishte gatuar një natë përpara, sikur ta kishte ditur se të nesërmen do ta linim shtëpinë.
Duke dalur nga oborri, e shikova shtëpinë. Sytë më mbetën te lulet që sapo kishin çelur. Sa të bukura m’u dukën!
Hipëm me të shpejtë mbi një traktor dhe u nisëm. Po të vonoheshim edhe pak minuta, paramilitarët do ta na zinin në oborr dhe kushedi se çfarë tragjedie do bëhej.
Rrugën prej shtëpisë deri në fund të fshatit e kaluam për 10 minuta, por sikur të përshkruhej çdo detaj, nuk do të mjaftonin 10 orë.
Me të dalë në rrugë, na dolën para, ushtarë e paramilitarë. I ndalnin të gjithë traktorët. Kërkonin para, shanin e fyenin. Të gjithë rrinim kokëulur, as frymë nuk guxonim të merrnim.
Na ndalën edhe neve. Na u afrua një paramilitar me shami në kokë. Bërtiste, ‘Marka Marka! Kush sa mundi mblodhëm dhe ia dhamë. I kapi dhe vazhdoi te traktori tjetër. Një fëmijë, kusheri tonin e morën nga traktori, e shtrinë përtokë dhe ia afruan tytën e pushkës te koka. Gjyshi i tij bërtiti, ‘Ndaluni’! I nxori gjitha paratë që pati dhe ua dha. Pastaj u dëgjua një krismë diku afër dhe ata na lanë të ecnim duke bërtitur e sharë.
Pak para se të dilnim në qendër të fshatit, një ushtar që dukej shumë i ri në moshë, nuk donte të hipte në tank. “Nuk dua të vdes”, bërtiste e qante, të tjerët e shtynin dhe e shanin. Kur dolëm nga fshati, morëm pak frymë, na u duk sikur shpëtuam. Rrugës i shihnim fshatrat përreth, Budakovën, Vraniqin, Bukoshin, Dubravën, Salagrazhdën, Sopien..Të gjitha në flakë e tym.
E ktheva kokën edhe njëherë nga Mushtishti. M’u duk sikur e lamë një fëmijë të vogël, në mes të egërsirave. “Sikur të isha në mal”, mendova. Të paktën nga atje do ta shikoja shtëpinë dhe gjithë fshatin. Vazhduam rrugën ashtu siç na kishin thënë, vetëm rrugës kryesore. Në fshatin Korishë, filloi tmerri tjetër. Kolonës së gjatë të njerëzve, nuk i shihej fundi. Të gjithë të frikësuar deri në palcë, me fytyra të zbehura, të trishtuar me ato që po shihnin e përjetonin.
U ndalëm përballë ushtarëve, policëve e paramilitarëve. Rrinim të shtangur, nuk guxonim t’i shikonim në sy. Njëri prej tyre iu afrua axhës Islam, ndjesë pastë. E provokonte me lloj lloj fjalësh, “Keni këkuar Naton! Tash ajo vjen ju shpëton! Ku do t’shkoni n Shqipëri. Atje krejt janë …… A po? A janë a nuk janë? Fol!”.
Floriani, atëherë ishte shumë i vogël, qante. Iu afrua një polic që me sa dukej kishte pak ndjenja njerëzore. I dha qumësht. “Merre! Edhe unë kam fëmijë”, Kaq tha dhe u largua. Hyri në çadër. Më pas u dëgjuan një krismë dhe u bë një tollovi. E futën dikë në makinën e policisë. Nuk jam i sigurt, por mua m’u krijua përshtypja se dikush u plagos ose bëri vetëvrasje.
Kështu qëndruam dy net në Korishë, të rrethuar me policë e paramilitarë të cilët vazhdimisht plaçkisnin e provokonin. Mëngjesin e ditës së tretë, u nisëm këmbë për në Shqipëri. Rrugës takuam njerëz nga e gjithë Kosova. Anës rrugëve kishte miell, fotografi e shumë gjëra tjera që njerëzit i kishin hedhur nga frika.
Pak para se të hynim në kufi, një nënë gjakovare më tha, “Oh mjera dada për ty! Po i mirë te koke! Unë fillova të qeshë, “Po pse moj loke po m’thu mjerë për ty?”, “Zoti t’rujt o bir se po thojnë krejt djemt e ri po i nalin n’kufi”. Mirja e cila e lodhur nga ecja ishte mbeshtetur mbi mua, kur i dëgjoi këto fjalë gati sa nuk i ra të fikët. “Mos u mërzitë” – i thashë, – se nuk është e vërtëtë”.
Nëna nga Gjakova, kishte pasur të drejtë.Vërtet ashtu kishte ndodhur një ditë më parë.
Iu afruam kufirit ngadalë. Po kalonim një nga një. Na erdhi radha mua dhe motrës e cila nuk po ma lëshonte dorën. Polici më shikoi gjatë në sy. Priste se si do të reagoja. Ma kërkoi letërnjoftimin. Ia dhashë. Pasi e shikoi, e hudhi në grumbullin e dokumenteve. Pastaj ma kërkoi pasaporten. “Nuk kam”, i thashë. Prapë më tha, “Pasaporten!
Prapë i thashë, “Nuk kam”. “Ec”, më tha. Sikur t’më kishte kontrolluar e të ma gjente pasaportën në xhep, kushedi se si do përfundoja. Kjo vonesë e vogël imja në kufi, nënës iu kishte dukur shekull, ishte zbehur e tëra, mezi po e mbanin këmbët.
Kur hymë në Shqipëri ishte natë. Pa ditur nga t’ia mbanim, u ulëm mbi një lëndinë. Kokën e vendosa në prehërin e nënës. Isha i dërrmuar. Më zuri menjëherë një gjumë i rëndë. U zgjova me faqe të lagura. Jo nga shiu. Nga lotët e nënës që po rridhnin mbi mua si lumë.
Shkruan: Selim Tahiri
