Pothuajse në secilën ndërmarrje të mëdha publike ka të emëruar anëtarë në bordet e tyre njerëz të lidhur direkt me politikën.
Përveç kësaj, në shumicën e ndërmarrjeve, anëtarët e bordeve janë të pa integritet, jo profesional dhe jo transparent.
Këto të gjetura janë evidentuar në analizën e Institutit Demokratik të Kosovës(KDI) me titull “Bordet e politikës” e cila flet për Ligjin për ndërmarrjet publike dhe punën e tyre me fokus të veçantë procesin e përzgjedhjes dhe emërimit të tyre gjatë vitit 2020.
Florent Spahiu nga KDI theksoi se gjetjet e këtij hulumtimi tregojnë për shkelje të Ligjit për Ndërmarrje Publike nga të gjitha Qeveritë e Kosovës, në kurriz të pavarësisë “politike” të bordeve, përkundër obligimeve ligjore që kërkojnë që anëtarët e Bordeve të përzgjedhen ose emërohen në bazë të kriterit të profesionalizimit, integritetit dhe pavarësisë politike.
“Pavarësia politike e ndërmarrjeve publike është shumë e rëndësishme meqë edhe Ligji për ndërmarrjet publike kërkon një periudhë kohore prej 36 muajve që dikush të mos jetë i zgjedhur dhe i propozuar, të mos jetë anëtar i ndonjë subjekti politik. Pra, ligji është I qartë në aspektin e përkatësisë politike, por praktikat na kanë treguar ndryshe. Këtë e kemi vërjetur gjatë gjithë periudhës kohore që e kemi analizuar që në vitin 2020 ka pasur raste ku të emëruar në këto borde kanë qenë njerëz të lidhur direkt me politikën. Shkeljet që vazhdimisht I kemi gjetur gjatë hulumtimit tonë ose kriteret që nuk janë plotësuar ligjërisht janë ato që tregojnë se nuk është plotësuar fillimisht kriteri për kualifikim. E dyta ka qenë problemi I barazisë gjinore. Bordet tona janë kryesisht borde që kanë më shumë meshkuj se sa femra”, theksoi Spahiu.
Ai po ashtu theksoi se praktika tregon shumë raste kur kandidatë të subjekteve politike për deputetë të Kuvendit të Kosovës ose kryetarë komunash që nuk kanë arritur të marrin vota të mjaftueshme për t’u zgjedhur në zgjedhjet e viteve të fundit, janë përzgjedhur si drejtorë të bordeve të ndërmarrjeve publike.
“Kemi hekurudhat e Kosovës një ndër to, KOSTT-i, KEK-u, pra janë ndërmarrjet të cilat kanë qenë në fokus. Ka edhe ndërmarrje të tjera të cilat kanë qenë pjesë e hulumtimet dhe janë parë që ka pasur emërime. Kusht është emëruar? Ish-kandidatë për kryetar komune, ish-kandidatë për deputet ose njerëz të cilët më parë kanë qenë në listat e ndryshme të partive qoftë në nivelin lokal ose në nivelin qendrorë për t’u zgjedhur”, theksoi ai.
KDI kërkon nga Qeveria e Kosovës që gjatë procesit të zgjedhjes apo emërimit të anëtarëve të bordeve të ndërmarrjeve publike, të vendos në bazë të kriterit të profesionalizmit, integritetit dhe paanësisë politike, duke qenë se ndërmarrjet publike, përmes shërbimeve të tyre prekin drejtpërdrejtë jetën e qytetarëve dhe interesin e gjerë shoqëror.