Ukraina dhe Rusia nënshkruan të premten në Stamboll marrëveshjen për të lejuar Ukrainën të eksportojë grurë përmes Detit të Zi. Kjo po cilësohet si marrëveshja më e madhe e arritur mes dyja vendeve që nga fillim i luftës më 24 shkurt.
Por pse është kaq e rëndësishme për botën kjo marrëveshje?
Ukraina është një nga prodhuesit më të mëdhenj të grurit në botë dhe Rusia kishte bllokuar portet e saj kryesore të Detit të Zi.
Mungesa botërore e grurit ukrainas që nga pushtimi i Rusisë më 24 shkurt, ka lënë miliona njerëz në rrezik të urisë.
Disa vende në Lindjen e Mesme dhe Afrikë në veçanti janë goditur nga mungesat. Libia dhe Eritrea marrin më shumë se 40% të grurit të tyre nga Ukraina dhe Libani 81%.
Sa grurë është bllokuar në Ukrainë?
Rreth 20 milion ton grurë të destinuara për eksport janë bllokuar në vend.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka thënë se kjo mund të rritet në 75 milionë tonë pas korrjes së këtij viti.
Lufta do të thotë gjithashtu se të korrat e këtij viti do të jenë më të vogla.
Deri në 30% e 86 milionë tonëve grurë që prodhon normalisht Ukraina nuk do të korren, thotë Laura Wellesley, një specialiste e sigurisë ushqimore në institutin Chatham House.
Si ka ndikuar mungesa e grurit në vendet e tjera?
Ukraina është zakonisht eksportuesi i katërt më i madh në botë i grurit. Zakonisht prodhon 42% të vajit të lulediellit në botë, 16% të misrit dhe 9% të grurit.
Përveç kësaj, eksportet e grurit nga Rusia – eksportuesi më i madh në botë – janë në rënie.
Sanksionet perëndimore nuk synojnë bujqësinë ruse, por Kremlini argumenton se ato kanë penguar eksportet duke rritur normat e sigurimit dhe duke ndikuar në pagesat. Anijet ruse që transportojnë produkte bujqësore nuk janë të ndaluara nga portet e BE-së.
Ukraina dhe Rusia zakonisht furnizojnë mbi 40% të grurit të Afrikës, thotë Banka Afrikane për Zhvillim.
Por lufta ka çuar në një mungesë prej 30 milion ton ushqim në Afrikë, thotë ai. Kjo ka kontribuar në një rritje prej 40% të çmimeve të ushqimeve në të gjithë kontinentin.
Në mënyrë të ngjashme, Jemeni normalisht importon më shumë se një milion ton grurë në vit nga Ukraina.
Rënia e furnizimeve midis janarit dhe majit bëri që çmimi i miellit të rritet me 42% dhe i bukës me 25% në Jemen, thotë OKB-ja.
Në Siri, një tjetër importues i madh i grurit ukrainas, çmimi i bukës është dyfishuar.
Çmimet ndërkombëtare të grurit kanë rënë pas lajmit të marrëveshjes.