Ndonëse tri ditë më parë Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës publikoi raportin e studimit të fizibilitetit për Liqenin e Ujmanit, i paraparë në njërën nga pikat e Marrëveshjes së 4 shtatorit në Washington, shefi i ekzekutivit të vendit, Albin Kurti, deklaroi të premten për media se ende nuk e ka lexuar këtë raport.

Megjithatë, kryeministri i vendit pohoi se qëndrojnë prapa çdo deklarate për liqenin e Ujmanit dhe se dialogu mes Kosovës e Serbisë do të ketë një kapitull të ri.

E partitë opozitare po e shohin këtë veprim të Kurtit si injorim ndaj gjërave që vijnë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Deputeti i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Pal Lekaj, ka thënë për Telegrafin se për Kurtin dialogu është prioriteti i tij numër një.

“Mendoj se fokusi i zotit Kurti është dialogu prioriteti i tij numër një, ndonëse ndryshe na kishte thënë në fushatë. Kryeministri duhet të jetë informuar në çdo kohë. Ai do të duhej të ishte informuar i pari ndoshta edhe para se ta kishte në tavolinë raportin e ShBA-ve për Ujmanin, por siç vërehet te zoti Kurti, ai ka një prirje t’i injorojë gjërat që vijnë nga Amerika”, deklaroi ai.

I pyetur nëse do ta përkrahin iniciativën prezantuar nga deputeti i PDK-së, Hajdar Beqa, i cili të premten ka deklaruar se opozita do ta thërrasë kryeministrin Kurti në interpelancë, Lekaj tha se AAK kishte kërkuar një raportim rreth dialogut.

“Ne si AAK kemi kërkuar që kryeministri i Kosovës të raportojë në Kuvend, por do e përkrahim edhe iniciativën e PDK-së”, tha Lekaj.

Lidhur me këtë çështje, Telegrafi ka provuar të marrë edhe një deklaratë nga zyrtarët e LDK-së lidhur me iniciativën nga deputeti i PDK-së, për thirrjen e kryeministrit në interpelancë, por të njëjtit nuk janë përgjigjur.

Ndryshe, kryeministri Albin Kurti ka deklaruar të premten se qëndron prapa çdo deklarate për liqenin e Ujmanit dhe se dialogu mes Kosovës e Serbisë do të ketë një kapitull të ri.

Kurti edhe gjatë pasdites ka bërë të ditur se nuk ka arritur që të lexojë raportin e fizibilitetit, të nxjerrë nga Departamenti Amerikan për Energji. Veçse këtë shtoi se duhet ta bëjnë fillimisht ekspertët.

Në raportin e Ambasadës së SHBA-së, propozohet formimin e një komisioni për lumin Ibër që do të ndihmonte diskutimin midis palëve për mundësitë e menaxhimit të burimeve ujore.

Ujmani është liqen artificial që shtrihet në veriperëndim të Kosovës dhe një pjesë e vogël e liqenit kalon në territorin e Serbisë.

Liqeni i Ujmanit ka një sipërfaqe prej 11.9 km2 nga të cilat 9.2 km2 janë në territorin e Kosovës dhe 2.7 km2 në territorin e Serbisë.

Nga shtatori Kosova është e lirë të procedojë me kërkesat për pranim në organizata ndërkombëtare, aty ku vlerëson se është në interes për shtetin.

Kështu thotë drejtori i Akademisë Diplomatike të Kosovës, Sabri Kiçmari, i cili shton se megjithatë veprime të tilla duhet të ndërmerren në pajtim me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe vendet mike të Kosovës që janë pjesë e Bashkimit Evropian.

Ish-ambasadori Kiçmari flet për sfidat e Kosovës në politikën e jashtme dhe prioritet që ai ka në drejtimin e akademisë.

Me marrëveshjen e Uashingtonit, të nënshkruar më 4 shtator të vitit 2020, Kosova ishte pajtuar që për një vit të mos aplikojë për anëtarësim në organizata ndërkombëtare. Ky zotim ishte bërë në këmbim që Serbia të ndalë fushatën e saj kundër njohjes së Kosovës nga shtete të ndryshme.

Diplomati Sabri Kiçmari thotë se me të përfunduar afati i saj në shtator të këtij viti, Kosova mund të fillojë me procedim për anëtarësim aty ku vlerëson se është në interes të shtetit.

“Unë personalisht mendoj që nga shtatori Republika e Kosovës është krejtësisht e lirë në rrafshin ndërkombëtar që të procedojë me pranim në organizata ndërkombëtare në cilindo nivel që vlerëson se është me interes, por është mendim personal ndërsa për qëndrimet zyrtare sigurisht që kompetenca kanë përfaqësuesit që janë të veshur institucionalisht me të drejtën e vendimmarrjes… Qëndrimet tona në lidhje me këtë çështje duhet të dakordohen plotësisht me miqtë tanë, me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe vendet e Bashkimit Evropian, dhe jam i sigurt që edhe ministrja, edhe kryeministri, në komunikimet e tyre zyrtare që kanë me përfaqësuesit e ShBA-së dhe vendeve mike të Bashkimit Evropian, do të numërojnë argumentet e mjaftueshme për rëndësinë që ka pranimi i Kosovës në organizata ndërkombëtare”, thotë Kiçmari për Kosovapress.

Me të marrë detyrën në krye të Ministrisë së Jashtme, Donika Gërvalla kishte shkarkuar 12 ambasadorë, të emëruar politik, kthimi i të cilëve ka thënë se do të bëhet deri më 30 gusht të këtij viti.

Kiçmari thotë që ambasadorët e rinj duhet të emërohen sipas ligjit, i cili para sheh 50% e tyre të jenë të karrierës ndërsa 50% të tjerë të emëruar politik.

Kryetari i Akademisë Diplomatike të Kosovës thotë se ky institucion do ketë programe trajnimi për ambasadorët e rinj që do të emërohen, me qëllim të përgatitjes së tyre për përfaqësimin e Kosovës jashtë vendit.

Duke folur për pozitën e Kosovës në arenën ndërkombëtare, ish-ambasadori Kiçmari thotë se vendi nuk qëndron dobët dhe pavarësisht reagimit të ashpër nga Serbia, Kosova ka arritur të sigurojë njohje dhe anëtarësim në organizata të rëndësishme.

“Nëse më pyesni a ka pasur mundësi të bëhet më shumë, pa dilemë që po, në këtë kontekst mund të thuhet, por nuk është që statusi i Kosovës është le të themi tepër i ulët në marrëdhëniet ndërkombëtare. Anëtarësimi në Kombet e Bashkuara nuk është parakusht i shtetësisë, Kosova mund të zhvillohet si shtet, me dinjitet shtetëror dhe mund të ketë statusin e saj me nivel në marrëdhëniet ndërkombëtare edhe pa qenë anëtar në Kombet e Bashkuara, pasi anëtarësia nga Kombet e Bashkuara nuk varet nga Kosova, për fat të keq nuk varet as nga miqtë tanë, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, që janë prej shteteve më mbështetëse të Republikës së Kosovës, por edhe nga Gjermania, Britania e Madhe, Franca, Italia, që janë shtete që e mbështesin shtetësinë tonë, por po them këto dy vende, Rusia dhe Kina kanë të drejtën e vetos ato e bllokojnë anëtarësimin, por ky nuk është parakusht për shtetësinë e Kosovës”, thotë ai.

Diplomati Kiçmari thotë se përpjekjet e Serbisë për të penguar ecjen përpara të Kosovës në arenën ndërkombëtare do të vazhdojnë, por sipas tij Kosova e ka të sigurt vendin në grupin e shteteve demokratike dhe duhet të sillet si shtet i përgjegjshëm.

“Pritjet e mia janë që kjo betejë diplomatike do të vazhdojë, jemi të destinuar si shtet të vazhdojmë këtë betejë në të cilën ne jemi në anën e së drejtës, një popull që ka vendosur në vitin 2008 përmes përfaqësuesve të tij të zgjedhur të shpallë pavarësinë dhe ka mbështetjen mbi 95% të popullit e ka mbështetjen e plotë për të qenë shtet i pavarur dhe sovran, nuk mund ta pengojë njeri, andaj as Serbia nuk mund ta pengojë këtë gjë”, thotë Kiçmari.

Teksa flet për rolin e Akademisë Diplomatike të Kosovës, Kiçmari thotë se ky institucion në vazhdimësi do të përgatisë analiza të cilat do t’ia ofrojnë ministres së Jashtme dhe Zyrës së Kryeministrit, lidhur me veprime të caktuara që kanë të bëjnë me politikën e jashtme dhe diplomacinë.

“Ajo çka po mundohem, le të themi si inovacion, është vazhdimi dhe shtimi i intensitetit të trajnimeve dhe në këtë kontekst edhe tematikisht orientimi në tema të veçanta siç është diplomacia publike, trajnime të veçanta për diplomaci publike, diplomacia ekonomike dhe diplomacia kulturore”, tha ai.

Ai bën të ditur se akademia do të organizojë dy konferenca shkencore në vit në të cilat do të ftojë studiues e shkencëtarë lidhur me politikën e jashtme dhe diplomacinë. Një e tillë është mbajtur këtë javë në Prishtinë, me temën “Politika e jashtme e Kosovës – një qasje proaktive“

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, pas takimit me presidentin francez, Emmanuel Macron, ka deklaruar se nuk ka marrë ndonjë zotim të Francës për të mbështetur liberalizimin e vizave për Kosovën.

Edhe pse sa ishte në opozitë, Lëvizja Vetëvendosje kishte akuzuar qeverisjet e mëparshme se Kosova ka mbetur e izoluar për shkak të keq-qeverisjes, tash që janë në Qeveri po hasin në pengesa për çështjen e liberalizimit të vizave.

Deputetja e AAK-së, Time Kadrijaj, në një prononcim për lajmi.net ka thënë se është e padrejtë që Kosovës ende nuk i është hequr regjimi i vizave për lëvizje të lirë, por ka thënë se është mirë që Qeveria Kurti ka pranuar se Kosova ka përmbushur kriteret për liberalizimin e vizave.

“Mirë që Qeveria Kurti II më në fund e ka pranuar që Kosova ka përmbushur kriteret për liberalizimin e vizave sepse gjatë kohës që kanë qenë në opozitë edhe në takime zyrtare që kemi pasur si Komisione Parlamentare për Punë të Jashtme nëpër vendet e tjera të Evropës, gjithmonë kanë potencuar dhe kanë gjetur pengesa për çështjen e liberalizimit të vizave edhe pse ju e dini që edhe Komisioni i Parlamentit Evropian ka dhënë rekomandim pozitiv për liberalizimin e vizave. Çështja e liberalizimit të vizave është votuar edhe në Parlamentin Evropian sepse Kosova edhe pse është vend ii vetëm që ka pasur kushte dhe kritere më së shumti në krahasim me vendet e tjera, përsëri ka ngelë pa liberalizim”, ka thënë Kadrijaj.

Ajo ka rekomanduar Qeverinë Kurti që të mos pranojë asnjë koncesion apo kusht shtesë për të drejtën e lëvizjes së lirë të qytetarëve, pasi që ka thënë se kjo është e drejtë legjitime duke marrë parasysh se të gjitha vendet e rajonit kanë liberalizim të vizave.

“Ne duhet të kërkojmë që të kemi liberalizim të vizave pa kushte, por gjithashtu duhet të lobojmë dhe të kërkojmë që integrimi i Ballkanit Perëndimor të bëhet njëtrajtshëm, jo disa vende të marrin statusin si kandidat ndërsa Kosova ka ngelur vend ii vetëm në rajon që nuk ka liberalizim të vizave. Kjo është pabarazi edhe pse kemi përmbushur të gjitha kushtet dhe kriteret, të cilat janë pranuar edhe nga ana e evropianëve”, ka thënën Kadrijaj.

Megjithatë, deputetja e AAK-së ka thënë se nuk po sheh ndonjë dinamikë të re drejt kësaj çështje në 100-ditëshin e parë të Qeverisë Kurti, duke e krahasuar atë me qeveritë e kaluara ku ka thënë se janë bërë hapa të mëdhenj dhe veprime që kanë ndikuar në jetët e qytetarëve.

“E kemi shembull qeverisjen e Haradinajt në 90-ditët e para kemi pasur pavarësimin e sektorit të energjisë, pra veprime konkrete që kanë ndikuar në jetët e qytetarëve. Deri tash, përpos skandaleve të një pas njëshme nuk kemi një veprim konkret që duhet të admirohet në Qeverinë Kurti”, ka thënë ajo.

Edhe pse janë në opozitë, Kadrijaj ka deklaruar se nuk do të kundërshtojnë Qeverinë në politikën e jashtme në të mirë të qytetarëve.

“Ne si opozitë në fushën e politikës së jashtme nuk do të luajmë rolin që kanë luajtur deputetët e Lëvizjes Vetëvendosje që kanë lobuar që të mos ndodh liberalizimi i vizave, pasi që edhe pse jemi në opozitë ne do të lobojmë për liberalizim të vizave, edhe për trajtim të barabartë të vendeve të Ballkanit Perëndimor, do të kërkojmë nga vendet e Bashkimit Evropian që të lobojnë te pesë vendet që nuk kanë njohur Kosovën, do të lobojmë për anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare dhe nuk do ta luajmë opozitarizmin në dëm të vendit por do të jemi argatë të Kosovës për çështje të rëndësisë së veçantë”, ka përfunduar Kadrijaj.

Kujtojmë se Kosova vazhdon të mbetet një nga vendet më të izoluara në Ballkanin Perëndimor sa i përket lëvizjes së lirë, ani pse disa herë i është konfirmuar se ka përmbushur kriteret për liberalizimin e vizave.

Jahir Morina, afarist nga Kosova, ka mbi një dekadë që ka konteste gjyqësore për dy biznese të tij dhe ende nuk ka një zgjidhje përfundimtare. Ai tregon se neglizhenca në sistemin e drejtësisë, sa i përket zgjidhjes se kontesteve ekonomike, i ka kushtuar me humbje milionëshe.

Shpresa e tij për zgjidhjen e këtyre lëndëve, është te krijimi i Gjykatës Komerciale të Kosovës. Qeveria e Kosovës, të martën, (22 qershor) ka miratuar projektligjin për krijimin e kësaj gjykate.

Në bazë të këtij projektligji, të gjitha kontestet lidhur me çështjet ekonomike dhe konfliktet administrative në kontestet biznesore, do të jenë kompetencë e Gjykatës Komerciale.

Krijimi i kësaj Gjykate është një ndër çështjet më të rëndësishme që po ndodh në dy dekadat e fundit, në aspektin ekonomik në vend, thotë Jahir Morina, pronar i kompanisë “Princesha” që merret më ndërtimin e ndërtesave të larta.

“Ne kemi edhe dy kompani tjera që posedojmë që nga viti 2014 dhe jemi në procedura gjyqësore me institucione të ndryshme të Kosovës. Të dyja kompanitë llogariten të jenë të falimentuara, për shkak të moszgjedhjes së kontesteve. Flasim për 6-7 milionë euro për 15 vjet. Do të thotë dëmet janë ekstremisht të mëdha në biznese dhe ekonomi, për shkak të mosfunksionimit të Gjykatës Komerciale”, tha Morina.

Gjykata Komerciale do t’i ketë dy shkallë

Në projektligjin për Gjykatën Komerciale, të cilin e posedon Radio Evropa e Lirë, thuhet se çdo person ka të drejtë t’i drejtohet kësaj Gjykate për të kërkuar mbrojtjen dhe zbatimin e të drejtave të tij/saj ligjore, për aq sa veprimet për të mbrojtur ose zbatuar ato të drejta, janë brenda kompetencave të Gjykatës Komerciale.

Kjo Gjykatë do të funksionojë si gjykatë e specializuar, e ndarë në dy shkallë (Themelore dhe të Apelit), kompetente për gjykimin e kontesteve për çështjet komerciale dhe administrative në çështje komerciale, si dhe do të trajtojë kundërshtimet dhe ankesat në procedurat përmbarimore.

Zyrtarë të Ministrisë së Drejtësisë, të cilët kanë sponsoruar këtë projektligj, kanë thënë se “besojnë se Gjykata Komerciale, në cilësi të gjykatës së specializuar, do ta rrisë efikasitetin dhe efektivitetin në shqyrtim dhe vendosjen e kontesteve, ku palë në procedurë janë bizneset.”

Edhe Agim Shahini, kryetar i Aleancës Kosovare të Biznesit, tha se krijimi i Gjykatës Komerciale, do të rrisë efikasitetin e trajtimit të lëndëve të bizneseve, njëherësh procedura më të shpejta dhe cilësore.

Përfitimi kryesor nga themelimi i kësaj Gjykate, sipas tij, është që të gjitha kontestet ndërmjet operatorëve ekonomikë dhe afaristëve, do kenë një adresë.

Rastet e kontesteve biznesore vonohen deri në 15 vjet

Moszbatimi i kontratave, vonesat në pagesa, problemi me pronat, janë disa nga mosmarrëveshjet ndërmjet bizneseve në Kosovë.

Njëherësh sipas Shahinit, duke zgjidhur kontestet me procedura më të shpejta se me procedurat standarde gjyqësore, Kosova krijon siguri më të madhe edhe për investitorët e huaj.

“Kjo Gjykatë do të mundësojë edhe shkurtimin e afateve kohore të kontesteve, sepse vitet e kaluara, ka ndodhur që një kontest në mes operatorëve ekonomikë, ka zgjatur shtatë deri 15 vjet, e që kjo është një e metë e madhe edhe si shtet dhe promovon pasiguri në zgjidhjen e kontesteve”, ka thënë Shahini.

Në projektligj, ndër të tjera thuhet se Gjykata Komerciale është kompetente për të gjykuar dhe ka juridiksion ekskluziv për të gjykuar, në Dhomat e shkallës së parë dhe Dhomat e shkallës së dytë, kontestet ndërmjet shoqërive tregtare vendore dhe të huaja, kontestet në mes të institucioneve publike dhe subjekteve private, si dhe kontestet në mes të personave juridikë vendorë dhe të huaj, në lidhje me çështjet e ndërsjella tregtare.

Vendimet e Gjykatës janë të detyrueshme për të gjithë personat fizikë dhe juridikë. Gjykata publikon të gjitha aktgjykimet në faqen e saj zyrtare të internetit, në afat prej 60 ditësh nga data e nxjerrjes së aktgjykimit, në pajtim me legjislacionin në fuqi.

Krijimi i Gjykatës Komerciale ishte paralajmëruar edhe nga ish-ministri i Drejtësisë Abelard Tahiri, në Qeverinë e udhëhequr nga ish-kryeministri Ramush Haradinaj.

Në Kosovë që nga viti 2011, janë hapur disa qendra të arbitrazhit për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve biznesore, të cilat mund të shfrytëzohen për t’i shmangur proceset e gjata gjyqësore.

Qendrat e arbitrazhit funksionojnë në kuadër të Odës Ekonomike të Kosovës dhe Odës Ekonomike Amerikane në Kosovë.

Por, ndonëse në zyrat e arbitrazhit është thënë se kontestet ekonomike mund të zgjidhen brenda një periudhe gjashtëmujore, bizneset kanë hezituar që t’iu drejtohen këtyre qendrave të arbitrazhit dhe numri i rasteve që trajtohen nga këto qendra, vazhdimisht ka qenë i ulët. /rel

Kryeministri Albin Kurti ka komentuar vendimet e djeshme të Qeverisë së Kosovës, duke thënë se çdo shtetas i huaj që ka shkelur rëndë të drejtat e njeriut ose ka kryer ndonjë vepër korruptive, nuk do të mund të udhëtojë më në Kosovë dhe do të ju ngrihen të gjitha asetet e tyre që iu gjinden në vendin tonë.

Kurti ka thkesuar se si qeveri janë të vendosur për luftë ndaj krimit dhe korrupsionit.

“Më 13 prill e miratuam koncept-dokumentin për konfiskimin e pasurisë së pajustifikusheme, e tani Agjencioni për Parandalimin e Korrupsionit, do të merret me identifikimin e rreziqeve institucionale që e lehtësojnë korrupsionin dhe rekomandon masa për parandalimin e tij”, ka shkruar ai në Facebook.

Ja postimi i plotë i Kurtit:

Vendimet nga mbledhja e djeshme e Qeverisë

Buxheti: 2 miliardë e 516 milionë euro

– Performanca më e mirë e të hyrave sesa që ishte planikuar, ndikoi në përmirësimin e pothuajse të gjithë indikatorëve. Prandaj, këto të hyra shtesë, me rishikimin e sotëm të buxhetit, do të përdoren për të mbuluar nevojat emergjente në luftimin dhe parandalimin e pandemisë, si dhe për rimëkëmbje ekonomike.

Drejtësia

– Agjencioni për Parandalimin e Korrupsionit

Si qeveri jemi të vendosur për luftë ndaj krimit dhe korrupsionit. Më 13 prill e miratuam koncept-dokumentin për konfiskimin e pasurisë së pajustifikusheme, e tani ky Agjencion do të merret me identifikimin e rreziqeve institucionale që e lehtësojnë korrupsionin dhe rekomandon masa për parandalimin e tij.

– Bashkëpunimi Juridik Ndërkombëtar në Çështjet Civile

Gjykatat tona do të komunikojnë drejtpërdrejtë me Gjykatat ndërkombëtare dhe do të rrisin bashkëpunimin për të gjitha rastet në përgjithësi, e në veçanti për ato të çështjes civile.

– Sanksionet e Shënjestruara Kundër Shkelësve të Huaj të të Drejtave të Njeriut

Çdo shtetas i huaj që ka shkelur rëndë të drejtat e njeriut ose ka kryer ndonjë vepër korruptive, me votën e djeshme në Qeveri, nuk do të mund të udhëtojë më në Kosovë dhe do të ju ngrihen të gjitha asetet e tyre që ju gjinden këtu.

– Me qëllim për të ndaluar financimin e akteve terroriste, vendosëm sanksione ndaj 7 shtetasve libanez të lidhur me Hezbollahun dhe ndaj 6 personave të afërt me ISIL/Da’esh dhe Al Qaeda.

Ekonomi dhe financa

– Tregtia me Naftë dhe Produktet e Naftës në Kosovë

Pas një dekade, me këtë ligj përvetësojmë standardet evropiane për karburantet, thjeshtohen procedurat administrative, mbrohet konsumatori, mjedisi, konkurrenca e lirë, etj.

– Identifikimi Elektronik dhe Shërbimet e Besuara në Transaksionet Elektronike

Do të rregullohet mënyra e identifikimit, nënshkrimit, vulës elektronike, si dhe çertifikatave elektronike.

– Dy borde të përkohshme të reja:

Ndërmarrja Publike KRU “Prishtina” dhe Ndërmarrja Publike Hidroekonomike “Ibër Lepenci”

– Sistemi i Kontrollit të Brendshëm të Financave Publike në Subjektet e Sektorit Publik

Përmirësim në të gjitha komponentët e kontrollit të brendshëm si rezultat i trajnimit të 103 zyrtarëve përgjegjës, zhvillimit të pilot-projekteve në 20 komuna dhe kontrollit në bashkëpunim me USAID.

Tregtia e jashtme

– Do të nxisim zhvillimin ekonomik, rregullimin e importit e eksportit. Kësisoj do të mbrojmë industrinë vendore nga praktikat e dëmshme.

Shëndetësia

– Pagesa e Specializantëve

Edhe këtë muaj specializantët do të paguhen me vendim, nga muaji tjetër është paraparë të mbulohen me rishikim të buxhetit.

– “Programi për mbështetje Shëndetësore”

Me Qeverinë e Dukatës së Madhe të Luksemburgut kemi shtuar partneritetin e bashkëpunimin për reformimin e sektorit të shëndetësisë.

I hapëm rrugë zgjatjes së zbatimit edhe për nga 1 vit shtesë për katër projekte të Instrumentit të Asistencës së Para-Aderimit në BE (IPA).