Sipas të dhënave të publikuara nga Zyra Federale e Statistikave (FSO) në tetor 2021, të huajt – përfshirë banorët e përhershëm, azilkërkuesit dhe turistët – kryejnë më shumë shkelje me natyrë të dhunshme sesa zviceranët vendas.

Nga 270 vrasje të tentuara të regjistruara në Zvicër në vitin 2020, 99 – gati 33 për qind – janë kryer nga zviceranët. Rastet e tjera u atribuohen shtetasve të huaj, përcjell albinfo.ch.

FSO zbuloi gjithashtu se shtetasit zviceranë ishin përgjegjës për më pak se gjysmën e rasteve në të cilat një viktimë i ishte shkaktuar lëndim i rëndë trupor: 317 nga gjithsej 712 akte të regjistruara, që përkthehet në 45 për qind; 55 për qind e mbetur e këtyre krimeve janë kryer nga të huaj.

Në të dyja rastet kjo është një përqindje më e lartë se ajo e të huajve si pjesë e popullsisë zvicerane.
Sipas Zyrës Federale të Statistikave të Zvicrës, të huajt përbënin 25.1 për qind të popullsisë në fund të vitit 2020. Ndërsa kjo shifër nuk përfshin turistët, ajo është ende më e lartë se shifrat 33 për qind dhe 55 për qind të listuara më sipër.

Shkalla e krimit midis banorëve të huaj është një pikë e shpeshtë bisede politike në Zvicër, veçanërisht në mesin e Partisë Popullore Zvicerane (SVP) të krahut të djathtë.

Policia në Cyrih u detyrua të jepte kombësinë e të gjithë shkelësve pasi një referendum i mbështetur nga SVP në janar 2021 u kërkoi atyre ta bënin këtë, përcjell tutje albinfo.ch.

Pse të huajt kanë një përqindje më të lartë të krimit të dhunshëm në Zvicër?

Ka dy shpjegime pse njerëzit me origjinë të huaj përdorin dhunë më shpesh sesa homologët e tyre zviceranë.
Sipas Dirk Baier, studiues i dhunës në Universitetin e Shkencave të Aplikuara të Cyrihut, niveli më i ulët i të ardhurave dhe arsimimit midis banorëve të huaj është një nga arsyet.

“Ky disavantazh ekonomik mund të çojë në një reagim përkatës: atë që nuk mund ta blini, mund ta vidhni”, i tha ai gazetës zvicerane të lajmeve “20 Minuta”.
Baier tha se këta faktorë ishin shumë më të rëndësishëm sesa nëse dikush ishte i huaj apo jo. “Nëse konsideroni të rinjtë që kanë përafërsisht të njëjtat qëndrime dhe kushte sociale, nuk shihni më asnjë dallim në sjelljen e dhunshme të zviceranëve dhe të huajve”.

Kushtet e jetesës së këtyre grupeve ekonomikisht të pafavorizuara janë gjithashtu një faktor kontribues.
“Ata jetojnë në apartamente më të vogla dhe shpesh me disa vëllezër e motra. Ata që kalojnë shumë kohë në hapësirën publike kanë gjithashtu më shumë gjasa të futen në konflikte që mund të përshkallëzohen në dhunë”.

Baier shtoi se “prirja e shtuar për dhunë mes të huajve nuk ka të bëjë fare me biologjinë apo gjenet. Ajo krijohet nga rrethanat e jashtme – dhe rrjedhimisht diçka mund të bëhet në lidhje me të”.
Kjo është bërë jehonë nga deklaratat e qeverisë zvicerane për shkallën e krimit të të gjitha formave (d.m.th. jo vetëm krimi i dhunshëm).

“Dallimet mes të huajve dhe zviceranëve janë relativisht të vogla kur merren parasysh strukturat e ndryshme të moshës dhe gjinisë. Nëse merret parasysh vetëm popullsia rezidente (d.m.th. lë jashtë azilkërkuesit dhe turistët ose udhëtarët që kalojnë), dallimet pothuajse mungojnë plotësisht.”
Si mund të parandalohet apo frenohet kjo?

Një mënyrë për të kundërshtuar këtë prirje, tha Baier, është futja e fëmijëve me sfond migrimi me sistemin arsimor në një fazë të hershme, për shembull nëpërmjet mësimeve të gjuhës.
“Kushdo që kupton dhe komunikon në gjuhën e vendit ku jeton do të ketë më pak gjasa të përdorë dhunën”.
Ka edhe faktorë të tjerë social-kulturorë në lojë, përcjell tutje albinfo.ch.
“Kjo përfshin situatën familjare në të cilën dikush rritet. Nëse ai ose ajo ka një formë edukimi që karakterizohet nga dominimi i babait që përdor vetë dhunën, fëmija socializohet në përputhje me rrethanat”, vuri në dukje Baier.

“Një nder për t’u mbrojtur apo mbrojtja e familjes bëri që një numër i njerëzve me origjinë të huaj të reagojnë më shpejt ndaj stimujve agresivë”, shtoi ai.

Baier tha se qeveria mund të bënte më shumë, por shpesh frenohej nga një hezitim kulturor për të ndërhyrë në çështjet familjare.

“Zvicra mund të bëjë ende shumë këtu, ngurrimi për të ndërhyrë në çështjet familjare është ende shumë i madh.”
Megjithatë, zviceranët nuk janë të pafajshëm
Studimi nuk e liroi plotësisht zviceranin.
“Të huajt kryejnë krime të dhunshme më shpesh, por kjo nuk do të thotë se zviceranët nuk bëjnë të njëjtën gjë”, tha Baier.

“Ka shumë zviceranë që mendojnë se kanë të drejtë të godasin këdo që i shikon në mënyrë të gabuar”.
Për shembull, në gjashtë vitet e fundit, dëmtimet serioze fizike janë shkaktuar nga zviceranët më shpesh sesa nga shtetasit e huaj, veçanërisht në mesin e atyre nën moshën 24 vjeç, raportoi FSO.
Në vitin 2020, gati gjysma e të gjitha krimeve u kryen nga zviceranët;

megjithatë, këto shifra duhet të vihen në perspektivë: meqenëse rezidentët e huaj përbëjnë vetëm rreth një të katërtën e popullsisë së përgjithshme, një numër mbi mesatar i veprave penale janë kryer nga të huajt, madje edhe midis të rinjve të dyshuar.

Një tjetër gjetje shqetësuese: krimet e dhunshme me thikë po shtohen në Zvicër
Numri i vrasjeve apo tentativave për vrasje, si dhe i lëndimeve të rënda fizike të shkaktuara me thika u rrit në vitin 2020 dhe në vitin 2021.
“Të mbash thika është bërë më tërheqëse si mjet për të shprehur maskulinitetin”, shpjegoi Baier.
Cilat kombësi janë më të implikuara në statistikat e krimit zviceran?
Njerëzit nga këto 10 vende kryen krimet më të shumta, zbuloi FSO:
Portugalia: 1014
Itali :866
Kombësi të tjera: 827
Kosovë: 656
Gjermani: 589
Turqia: 435
Francë: 398
Serbia dhe Mali i Zi: 385
Maqedonia e Veriut: 328
Spanjë: 289

Ish-kryetarja e KQZ-së, Valdete Daka, ka thënë se sot do të dërgojë një kërkesë te Avokati i Popullit për ta shqyrtuar shkarkimin e saj nga presidentja Vjosa Osmani në mënyrë që ky institucion më pas të mund t’i drejtohet Gjykatës Kushtetuese në emër të saj.
Ajo tha se nuk po e kërcënon presidenten Osmani duke shtuar se do t’i drejtohet Gjykatës Kushtetuese por dëshiron që të zgjidhet dilema nëse presidenti/ja mund ta shkarkojë kryesuesin e një organi të pavarur.“Sa i përket asaj se në ndonjë mënyrë kërcënova presidenten, përkundrazi nuk jam duke e kërcënuar por jam duke ushtruar të drejtën time ligjore e cila më takon edhe mua si të gjithë qytetarëve të Republikës së Kosovës.

Unë gjatë ditës së nesërme do ta dërgoj një kërkesë te Avokati i Popullit, sepse Kushtetuta nuk ma lejon mundësinë që unë drejtpërdrejt t’i drejtohem Gjykatës Kushtetuese me kërkesë po këtë mund ta bëjë Avokati i Popullit në emrin tim.Meqë deputetët dështuan t’i mbledhin nënshkrimet dhe ta dërgojnë këtë çështje në Gjykatë Kushtetuese në mënyrë të drejtpërdrejtë çka mendoj se është për të ardhur keq, sepse nuk është në pyetje rasti i Valdete Dakës por është në pyetje një institucion i pavarur dhe është në pyetje që një herë e përgjithmonë të zgjidhet dilema nëse ka të drejtë presidenti/ja që në mënyrë arbitrare të shkarkojë kryesuesin e një organi të pavarur”, tha ajo në Klan Kosova.Daka ka thënë se ka përgatitur një dosje të cilën do ta dorëzojë te Avokati i Popullit dhe i njëjti pasi ta shqyrtojë do ta vlerësojë nëse e njëjta ka bazë që të dërgohet në Gjykatën Kushtetuese ose jo.