Kosova ka ndër çmimet më të ulëta të energjisë në Evropë. Por, aktivistët për mbrojtjen e mjedisit paralajmërojnë se kjo kosto është shumë më e lartë për shkak të kostos tek shëndeti publik. Sipas tyre, në zonat ku funksionojnë termocentralet e qymyrit, jetëgjatësia e banorëve është me e shkurtër, ndërkohë që përballen me më shumë sëmundje kronike dhe malinje.

Skënder Smajli, 64 vjeç, kalon 15 orë në ditë me tub oksigjeni për shkak të astmës, që doktorët thonë se është pasojë e ndotjes ndaj të cilës është ekspozuar prej dekadash nga termocentrali me qymyr.Smajli, i cili merr 13 lloje ilaçesh për të kuruar astmën, sëmundjen e Parkinsonit dhe sëmundjet e zemrës, jeton në fshatin Palaj, jashtë qytetit Obiliq, ku gjenden dy termocentrale qymyri në gjendje jo të mirë. Ai punoi atje dhe u ekspozua ndaj qymyrit ngjyrë kafe për 26 vite, deri në vitin 2001. Ai i tha agjencisë së lajmeve Reuters se shumica e shokëve të tij kanë vdekur.
“Kishte shumë pluhur, zjarr dhe hi. Punoja tek kazani i nxehjes. Duhet të pastronim furrat ku digjej qymyri në temperatura të larta, me shumë tym dhe hi. Nuk e njihnim njëri-tjetrin ngaqë ishim të mbuluar me pluhur. Por, duhej të punonim për të ushqyer familjet, nuk kishte mënyrë tjetër”, thotë Smajli.Me vetëm gjashtë centë për kilowat/orë, Kosova ka ndër çmimet më të ulëta të energjisë në Evropë, por ambientalistët paralajmërojnë se kostoja del shumë më e lartë nëse llogariten edhe shpenzimet e shëndetit publik.
Në një raport të 2019, Banka Botërore tha se ndotja e ajrit shkakton rreth 760 viktima çdo vit në Kosovë.

“Ndotja është jashtëzakonisht e madhe. Shihet ndotja e tokës, ujit dhe ajrit, e cila është e përhershme . Si pasojë e kësaj, komuna e Obiliqit ka diku 30% raste më shumë me sëmundje kronike se komunat e tjera të Kosovës. Kemi edhe 30% më shumë me sëmundje malinje se në pjesë të tjera të Kosovës, si pasojë e ndotjes së ambientit”, thotë doktor Haki Jashari, drejtor i klinikës në Obiliq.Shumica e gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor mbështeten tek prodhimi i energjisë nga qymyri, që është identifikuar si ndër ndotësit kryesorë. Rajoni është i pasur me linjit, një burim i ulët energjie që ndryshe njihet edhe si qymyri ngjyrë kafe. Por ndërsa këto vende përpiqen të anëtarësohen në BE, do të duhet të ulin konsumin e qymyrit.Kosova ka rezervat e pesta më të mëdha të linjitit në botë, të vlerësuara në 12 – 14 miliardë tonë dhe prodhon mbi 90% të elektricitetit të saj në dy termocentralet në Obiliq. Komisioni Evropian i bëri thirrje këtë muaj Kosovës që të mos mbështetet më vetëm tek furnizimi i energjisë nga qymyri, i cili ka pasoja për shëndetin.“E ardhmja e thëngjillit është në tokë. Nuk është në shfrytëzim. Bota e ka parë që shfrytëzimi i thëngjillit nuk është ndonjë faktor i madh për zhvillimin ekonomik, dhe ekonomia nuk zhvillohet me thëngjill”, thotë aktivisti mjedisor Besfort Kosova, nga Fondacioni Balkan Green, që punon për energjinë e pastër.Sipas të dhënave të fondacionit, banorët vendas jetojnë pesë vite më pak për shkak të ndotjes së ajrit./voa

Gjyqtarët e prokurorët serb, njëjtë sikurse kolegët e tyre shqiptarë do t’i nënshtrohen procesit të vettingut. Avokatët nuk kanë vërejtje në punën e tyre.Në Gjykatën e Mitrovicës një pjesë e gjyqtarëve janë të nacionalitetit serb.Avokati Kadri Osaj i cili ka shpesh punë me këta gjyqtarë, thotë se nuk ka pasur ndonjë problem të të punuar edhe me ligjet në fuqi.
“Ne nuk kemi vërejtje ndaj gjyqtarëve serbe. Nuk kemi ndonjë keqkuptim në lidhje me zbatimin e ligjeve në fuqi”, deklaroi Osaj në RTV Dukagjini.Mirëpo edhe3 këta gjyqtarë, ashtu si edhe tjerët në Kosovë do t’i nënshtrohen procesit të vettingut.Ministria e Drejtësisë nuk ka planifikuar trajtim ndryshe në këtyre gjyqtarëve dhe prokurorëve.
“Ne tashmë kemi aprovuar në qeveri Koncept-Dokumentin për vettingun dhe bazuar në rekomandimet e këtij dokumenti, do të vazhdojmë realizimin e procesit të vettingut ndaj të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve”, thuhet në përgjigjen e Ministrisë së Drejtësisë.Në rast se ndonjëri prej këtyre gjyqtarëve nuk e kalon vettingun, Ylli Zekaj nga IKD thotë se nuk do të jetë problem zavendësimi i tyre pasi shumë jurist të rinj serb po I nënshtrohen provimit të jurispodencës.“Tani kemi gjenerata të reja të profesionistëve ligjorë që kryejnë provimin e jurispodencës dhe janë të gatshëm të futën në sistemin e drejtësisë si gjyqtarë apo prokurorë. Këto kuadro të reja do të jenë potencial i zëvendësimit të gjeneratave të vjetra që eventualisht nuk e kalojnë vettingun”.Zekaj thotë se qeveria duhet ta bind opozitën dhe serbët që të mundësojnë realizimin e vettingut përmes ndryshimeve kushtetuese.Qeverisë i duhen 2/3 e votave të shumicës dhe 2/3 e votave të komuniteteve për të realizuar ndryshimet.

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti dhe ministrja e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, Rozeta Hajdari, nga java e kaluar kanë nisur vizitat tek prodhuesit vendorë për t’u njoftuar nga afër me kushtet e punës, pengesat apo nevojat që kanë bizneset.

Sot kanë vizituar fabrikën e bllokave të ndërtimit, “BRICKOS”, që ndodhet në fshatin Korminjan i Ulët, në Komunën e Dardanës.

Kryeministri Kurti dhe ministrja Hajdari u njoftuan nga udhëheqësit se kjo fabrikë i ka 93 punëtorë, prej të cilëve 58 shqiptarë dhe 25 serbë.

Sipas tyre, përkundër sfidave, furra me gjatësi 127 metra dhe temperaturë 900 gradë të pjekjes së bllokave nuk është ndalur së punuari prej vitit 2013. Prodhojnë 65 mijë deri në 70 mijë blloka ndërtimi në ditë.

Ata falënderuan qeverinë për masën anti-dumping ndaj bllokave të Serbisë prej 3 centë, si dhe ndihmën e dhënë punëtorëve të fabrikës me dy pakot gjatë pandemisë, atë emergjente fiskale si dhe atë të rimëkëmbjes ekonomike.

Fabrika e tullave “BRICKOS” është ndër fabrikat e para të prodhimit të materialeve ndërtimore nga argjila e pjekur. Ajo ka filluar punën në maj të vitit 1929.

Pilotët e Forcës së Sigurisë së Kosovës po vazhdojnë me rifreskimin e shkathtësive teorike dhe praktike në pilotim dhe mirëmbajtje të helikopterëve në Qendrën e Aviacionit Tokësor në Turqi.

Kështu ka bërë të ditur Ministri i Mbrojtjes Armend Mehaj përmes një postimi në Facebook.

“Në kohën kur jemi në fazën inicuese të ngritjes së kapaciteteve ajrore, ky projekt, është shumë i rëndësishëm për rigjenerim të shkathtësive në MEDEVAC dhe reagimit në kriza dhe emergjenca tjera nga ajri”, ka shkruar Mehaj.

Postimi i plotë:

Ngritja e kapaciteteve ajrore të institucioneve të sigurisë së Republikës së Kosovës, nevojë për realizim të suksesshëm të operacioneve të përbashkëta ndërinstitucionale. Pilotët e FSK-së vazhdojnë me rifreskimin e shkathtësive teorike dhe praktike në pilotim dhe mirëmbajtje të helikopterëve në Qendrën e Aviacionit Tokësor në Turqi.Në kohën kur jemi në fazën inicuese të ngritjes së kapaciteteve ajrore, ky projekt, është shumë i rëndësishëm për rigjenerim të shkathtësive në MEDEVAC dhe reagimit në kriza dhe emergjenca tjera nga ajri.Mirénjohje dhe vlerësim për mbështetjen nga Akademia Turke e Aviacionit Tokësor.Forca djema!Vazhdojmë me sukseset e reja!

Shoqata e Gastronomëve të Kosovës po bën thirrje për të gjitha komunat, që të lirohen nga tarifat e shfrytëzimit të hapësirave publike, respektivisht të tarracave.

Sipas tyre, kjo gjë po luan një rol të rëndësishëm në lehtësimin e të bërit biznes në rrethana të jashtëzakonshme të shëndetit publik dhe ekonomik.

Ata thonë se vitin e kaluar një numër shumë i madh i komunave i kanë liruar këto shfrytëzime nga pagesa duke ndikuar pozitivisht në gjendjen ekonomike të gastronomisë.

“Megjithatë, disa komuna tashmë janë dëshmuar si shembull i mirë se si duhet të menaxhohet gjendja e bizneseve, duke vazhduar lirimin e shfrytëzimit të terracave edhe për më shumë kohë“, thuhet në njoftimin e tyre.

Njoftimi i plotë:

Intervenimet me masa mbështetëse të nivelit qendror e poashtu edhe atij lokal gjatë pandemisë kanë luajt një rol të rëndësishëm në lehtësimin e të bërit biznes në rrethana të jashtëzakonshme të shëndetit publik dhe ekonomik.

Ndër to kanë qenë edhe lirimet nga tarifat e shfrytëzimit të hapësirave publike, respektivisht të terasave, në vitin e kaluar një numër shumë i madh i komunave i kanë liruar këto shfrytëzime nga pagesa duke ndikuar pozitivisht në gjendjen ekonomike të gastronomisë.

Mirëpo, në vështrim të rrethanave makroekonomike, tkurrjes së likuiditetit, dhe gjendjes së vazhdueshme e të rënduar të sektorit të gastronomisë, e sidomos pritshmërive që luftimin me pandeminë e kemi edhe për një kohë relativisht të gjatë përpara, masat mbështetëse duhet të vazhdojnë në forma të ndryshme, e sidomos lirimit nga pagesa e tarifës komunale të terasave.

Megjithatë, disa komuna tashmë janë dëshmuar si shembull i mirë se si duhet të menaxhohet gjendja e bizneseve, duke vazhduar lirimin e shfrytëzimit të terracave edhe për më shumë kohë, siç është Komuna e Prizrenit, Ferizajit, Podujevës, Suharekës, Lipjanit etj., dhe ajo e Drinasit e cila së fundi e ka aprovuar kërkesën për lirim nga kjo tarifë edhe për katër (4) vite, duke e proceduar të njëjtën për miratim në Kuvendin e Komunës, ashtu siç parashihet me Ligjin për Vetëqeverisjen Lokale, me shpresë që kjo pikë të votohet në Kuvendin.

Si Shoqatë, po e bëjmë këtë shkrim në formë të lutjes, në mënyrë që ky shembull i mirë, të praktikohet në çdo Komunë, sepse një i tillë mund të mos duket shumë, mirëpo është shumë i nevojshëm lehtësimi në afarizëm në rrethana jo normale që po kalojmë si sektor.

Pas dorëheqjes së kryeministrit të Maqedonisë së Veriut, Zoran Zaev, është vënë në dyshim takimi i radhës i nismës “Ballkani i hapur”, që është planifikuar të mbahet në Beograd. Por pas një takimi me kryeministrit e Shqipërisë, Edi Rama, presidenti serb, Vuçiq, ka thënë se vazhdon mbështetja e fortë për “Ballkanin e hapur”. Por përfaqësues të shoqërisë civile nga Beogradi nuk shohin kurrfarë dobie nga nisma që u refuzua nga Kosova, Bosnjë-Hercegovina dhe Mali i Zi

Nisma e treshes rajonale nën emërtimin “Ballkani i hapur” ka marrë goditjen e radhës pas dorëheqjes së Zoran Zaevit nga posti i kryeministrit të Maqedonisë së Veriut. Iniciativa që u shty përpara nga Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Serbia kishte nxitur polemika prej fillimit.

Kosova deri tani ka refuzuar t’i bashkëngjitet nismës, sikurse edhe Mali e Zi e Bosnjë-Hercegovina.

Megjithëkëtë, presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq, pas një takimi me kryeministrin shqiptar, Edi Rama, ka thënë se vazhdon mbështetja e fortë për “Ballkanin e hapur”. Por ka shtruar pyetjen nëse duhet të mbahet apo të shtyhet takimi i radhës në Beograd pas ngjarjeve të fundit në Shkup.

“Mbështetje e fortë për ‘Ballkanin e hapur’. A duhet të mbajmë apo të shtyjmë takimin në Beograd, duke marrë parasysh ngjarjet në Shkup?”, ka shkruar Vuçiq në faqen e tij në Instagram.

Por të hënën ka munguar një deklarim nga kryeministri Rama, i cili ka publikuar një video nga konferenca e OKB-së mbi ndryshimet klimatike.

Kosova ishte kritikuar nga kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, se po mbetet peng i së kaluarës. Edhe pse Qeveria e kaluar e udhëhequr nga kryeministri Avdullah Hoti ishte pajtuar që Kosova të bëhej pjesë e Mini-Schengenit, me Marrëveshjen e Uashingtonit, kryeministri aktual, Albin Kurti, e ka përjashtuar mundësinë e bashkëngjitjes kësaj nisme.

Kryeministri i Maqedonisë Veriore, njëherësh kryetari i LSDM-së, Zoran Zaev, ka dhënë dorëheqje nga posti i kryeministrit dhe i kryetarit të partisë. Ai këtë e bëri në një konferencë për media në Shkup, pas rezultatit të dobët që mori partia e tij në zgjedhjet lokale.

Përveç shteteve refuzuese, skepticizëm për nismën rajonale kanë edhe përfaqësues të shoqërisë civile në Serbi.

“Ne nuk e dimë se çka realisht është ‘Open Balkans’. Realisht nuk e dimë se cili është programi i tij, cila është korniza e tij. Nganjëherë sikur ka garë mes shumë iniciativave dhe mesa më kujtohet kemi më shumë se njëqind organizata rajonale dhe ndoshta vetëm pesë për qind prej tyre janë duke punuar”, ka thënë Igor Bandoviq, drejtor i Qendrës për Politika të Sigurisë në Beograd. “Kështu që jemi duke krijuar nisma ose të themi kanale artificiale të komunikimit në atmosferën e rritjes së tensioneve. Kështu që mendoj se kjo është gabim, prandaj duhet fokusuar në çështjen kryesore e që është zgjerimi i Bashkimit Evropian edhe me vendet e Ballkanit Perëndimor”.

Në Forumin Ekonomik për Bashkëpunim Rajonal, i mbajtur në korrik të këtij viti në Shkup, kryeministrat e tri vendeve ishin pajtuar që nismës t’i ndryshohej emërtimi nga “Mini Schengeni Ballkanik” në “Open Balkan”.

Tri shtetet kanë nënshkruar në fund të Forumit një marrëveshje e dy memorandume.

Marrëveshja ka të bëjë me rastet e katastrofave natyrore për gatishmëri për të mbështetur shtetet, për ndihmë të ndërsjellë.

Janë nënshkruar edhe dy memorandume mirëkuptimi. I pari ka të bëjë me lehtësimin e importit e të eksportit, pastaj për eliminim të barrierave në kufij e për përmirësim të bashkëpunimit ekonomik.

Memorandumi tjetër ka të bëjë me tregun e fuqisë së punës, se si të lehtësohet qarkullimi i njerëzve, të lehtësohet procesi i dhënies së lejeve të punës për qëndrim të përkohshëm.

Megjithëkëtë, iniciativa e cila nisi nga Nishi i Serbisë nuk është sqaruar deri në fund nga asnjëri prej shteteve që morën pjesë. Pas takimit të dytë që u mbajt në Ohër të Maqedonisë së Veriut, mediat serbe kishin publikuar një dokument me 10 pika të Marrëveshjes, për të cilat u tha se do të jenë udhërrëfyes për nismëtarët e idesë së “Mini Schengenit”. Sipas dokumentit, udhëtimi i shtetasve të Serbisë, Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë brenda territorit të tri vendeve bëhet vetëm me letërnjoftim. Ndërkaq të huajt në shtetet anëtare të nismës mund të udhëtojnë pa viza shtesë. Lejet e përbashkëta të punës dhe njohja e kualifikimeve dhe e diplomave, pa procedura shtesë, është pika tjetër e Marrëveshjes. Po ashtu, mbështetur në dokument marrëveshja parasheh shkëmbimin e studentëve; projekte të përbashkëta; prezantimi i një kohe pune 24-orëshe për të gjitha shërbimet e inspektimit kufitar, me fokus në inspektimin fitosanitar dhe veterinar; paketë unike e dokumentacionit që kërkohet për transitin e mallrave, me theks në prezantimin e sa më pak dokumenteve që të jetë e mundur, në përputhje me strategjinë e zhvillimit digjital. Ndryshime parashihen edhe në ligjet e tregut të kapitalit, taksave dhe sistemit financiar, me qëllim krijimin e kushteve për një rrjedh të qetë të kapitalit. Po ashtu, pjesë e dokumentit është edhe forcimi i bashkëpunimit ndërkufitar në fushën e luftimit të krimit transnacional dhe terrorizmit. Kurse pika e fundit thotë se do të bëhet “përcaktimi i rregullave të veta në shumë fusha për të përmirësuar atraktivitetin e të tria vendeve dhe bashkëpunimin”.