Cilësia e arsimit në Kosovë, edhe ashtu jo e kënaqshme, pritet të dalë më e përkeqësuar në një testim ndërkombëtar vitin e ardhshëm, thonë ekspertë të fushës.

Ministria e Arsimit në Kosovë ka vendosur që vendi, për herë të tretë, t’i nënshtrohet testit ndërkombëtar për nxënësit – të njohur si PISA.

PISA, apo Programi për Vlerësimin Ndërkombëtar të Nxënësve, është një studim mbarëbotëror i Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim në vendet anëtare dhe joanëtare, i cili ka për qëllim vlerësimin e sistemeve arsimore.

Ky test e ka nxjerrë Kosovën gati në fund të listës botërore në vitin 2015 dhe në vitin 2018.

Rezultatet e testit të parë janë publikuar në vitin 2016, kur Kosova është radhitur në vendin e 68-të, në mesin e 72 vendeve që kanë marrë pjesë në test.

Rezultatet e testit të dytë janë publikuar më 2019, me Kosovën në vendin e 77-të, në mesin e 79 vendeve që i janë nënshtruar vlerësimit.

Testi PISA është paraparë të mbahet në vitin 2021, por është shtyrë për vitin e ardhshëm, për shkak të pandemisë së koronavirusit. Ky lloj testi bëhet çdo tre vjet në tri kategori: shkencë, matematikë dhe lexim, si dhe teston një mostër të nxënësve 15-vjeçarë në një vend.

Njohës të fushës së arsimit në Kosovë thonë se nuk presin rezultate të mira në testin e ardhshëm, marrë parasysh mënyrën sesi është zhvilluar mësimi këtë vit dhe vitin e kaluar.

Për shkak të pandemisë, në disa periudha, mësimi është mbajtur online ose me orar të shkurtuar.

MASHTI: Mësimi online, jo i kënaqshëm

Ministria e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit në Kosovë konfirmoi për Radion Evropa e Lirë se Kosova do të marrë pjesë në testin PISA më 2022, por zyrtarë të saj pranuan se procesi arsimor, sidomos gjatë dy vjetëve të fundit, nuk ka qenë i kënaqshëm.

“Gjatë pandemisë ka pasur çrregullime të shumta të procesit mësimor, gjë që ka rezultuar me humbje të konsiderueshme mësimore”, tha zëvendësministri i Arsimit, Dukagjin Pupovci.

Sipas tij, situata mund të përkeqësohet në muajt e mbetur të këtij viti shkollor, varësisht situatës epidemiologjike, andaj, shtoi ai, është “shumë e vështirë” të parashikohet se cili do të jetë ndikimi i pandemisë në rezultatet e testit PISA.

Mungesa e cilësisë në arsim ishte njëra ndër pikat e përmendura edhe në Raportin e Progresit për Kosovën, të hartuar nga Komisioni Evropian.

Ky raport ka nxjerrë në pah se gjithsej 9,070 nxënës në Kosovë ose 2.8 për qind e tyre nuk janë përfshirë në mësimin në distancë, të organizuar gjatë periudhës mars-qershor, 2020.

Megjithëse nuk është prezantuar ndonjë raport i detajuar lidhur me cilësinë apo pjesëmarrjen e nxënësve në sistemin arsimor gjatë dy vjetëve të fundit, nga Ministria e Arsimit thanë se ka pasur disa analiza lidhur me efektet e pandemisë.

“Emëruesi i përbashkët i tyre është se nxënësit kanë humbur gjatë kësaj periudhe, si për shkak të ndërprerjeve të procesit mësimor, ashtu edhe për faktin se mësimi në distancë nuk është treguar si zëvendësim adekuat për mësimin me prezencë”, tha Pupovci.

Ekspertët: Rezultatet e PISA-s, pasqyrim i realitetit

Një vlerësim i jashtëm i sistemit arsimor të Kosovës shihet si më valid dhe më real sesa ndonjë vlerësim i brendshëm për këtë sistem, tha për Radion Evropa e Lirë Rinor Qehaja, ekspert i fushës së arsimit.

Sipas tij, pjesëmarrja e Kosovës në testin PISA është shumë e rëndësishme.

“Është e rëndësishme për të ruajtur trendin statistikor dhe, mbi të gjitha, [është] rikujtues i gjendjes së vërtetë të arsimit”, tha Qehaja.

Po sipas tij, rezultati në PISA vjen nga kurrikula mësimore e “jo nga përgatitja e nxënësve për test një javë më herët”.

Qehaja tha se nuk pret lajme të mira nga testimi që do të bëhet vitin e ardhshëm.

“Nxënësit kosovarë, veçse janë të ekspozuar ndaj një sistemi jocilësor të arsimit… pra, disavantazhi do të jetë shumë më i thellë për t’u bartur edhe në rangim”, tha ai.

Pjesëmarrjen në testin PISA e sheh si të domosdoshme edhe Dibran Hoxha nga Organizata për Rritjen e Cilësisë në Arsim (ORCA).

“Kjo është në fund të fundit përballja jonë me realitetin dhe veten. Nuk besoj që mund të ketë përmirësime”, tha ai.

Sipas Hoxhës, pandemia e ka vështirësuar procesin mësimor, por edhe reforma në arsim duhet të bëhet shpejt dhe ajo të fokusohet në cilësinë e mësimdhënies.

“Gjendja ka qenë e përkeqësuar dhe ne, tash e disa vite, kërkojmë që vetting-u në arsimin e lartë t’i filtrojë personat që meritojnë epitetin e mësimdhënësit”, tha Hoxha.

Nga Sindikata e Bashkuar e Arsimit në Kosovë e kundërshtojnë vlerësimin se mësimdhënësit janë fajtorë për gjendjen në arsim. Rrahman Jashari, kryetar i kësaj sindikate, tha se kritikët e mësimdhënësve, në fakt, nuk e kanë parë nga afër angazhimin e tyre.

“Vlerësimet që na i bëjnë disa, janë të pabazuara, sepse ata nuk kanë qenë asnjë ditë në orët mësimore për të parë sesi punohet. Nuk është faji i mësimdhënësve pse gjendja në arsim është e tillë”, tha Jashari për Radion Evropa e Lirë.

Sipas Jasharit, shteti duhet të investojë në digjitalizimin e mësimit.

“Në shkollat tona ende mësohet me shkumës e tabelë, e madje tekstet shkollore nuk korrespondojnë me kurrikulën dhe mësimdhënësit gjithmonë janë të sfiduar dhe në telashe për ta mbajtur si duhet mësimin”, tha Jashari.

Për shkak të pandemisë, shumica e vendeve në botë kanë kaluar në mësim online në disa periudha të dy vjetëve të fundit.

“Do të jetë interesante të shihet nëse do të rriten dallimet në mes të vendeve të zhvilluara dhe atyre në zhvillim, pasi këto të dytat, ku bën pjesë edhe Kosova, kanë pasur më shumë vështirësi që të organizojnë mësimin në distancë”, tha zëvendësministri i Arsimit, Dukagjin Pupovci.

Kosova përballë shteteve fqinje

Kosova çalon në cilësinë e arsimit edhe në krahasim me fqinjët. Nga rezultatet e testit PISA të vitit 2018, vendet fqinje duket se kanë performuar më mirë.

E para nga shtetet e Ballkanit Perëndimor, pjesëmarrëse në këtë test, është radhitur Serbia, e pasuar nga Mali i Zi, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut.

Edhe në vitin 2015, Kosova është renditur më poshtë se Shqipëria, Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut, ndërsa Serbia nuk ka marrë pjesë.

Ngjarja tragjike e 26 nëntorit në Deçan, ku tre persona humbën jetën përfshirë dy nxënës dhe shoferin e autobusit pasi drejt mjetit u qëllua me breshëri kallashnikovi, ka mbetur ende pa autor.

Edhe pas gjashtë ditësh, Policia dhe Prokuroria ende nuk kanë arritur që të zbulojnë se kush e kreu sulmin e trefishtë, e nuk kanë as ndonjë të dyshuar.

Qeveria e Kosovës ka ofruar 20 mijë euro shpërblim për këdo që jep informacione rreth këtij krimi, por për zbardhjen e ngjarjes së rëndë, edhe 6 mërgimtarë kanë ofruar 30 mijë euro të tjera, të mbledhura prej tyre.

Mes tyre, është edhe ish zyrtari i lartë i UÇK-së, Naim Miftari, i cili tani jeton në perëndim. Miftari tha se bashkë më shokët e tij kanë mbledhur nga 5 mijë euro secili për informacione që do të bëjnë të hidhet dritë mbi krimin masakër të Gllogjanit.

“Ne nuk jemi milionerë, e as nuk kemi para si pushtetet e kaluara. Edhe pse shpesh përbuzemi ne që jetojmë në mërgim me emra neveritës, jemi zotuar të japim këtë shumë. Ne jemi gjashtë veta, punëtorë në fabrikë dhe do t’i dhurojmë nga 5 mijë euro secili”, është shprehur ai, duke shtuar se “fëmijët tanë, nxënësit, djemtë dhe vajzat tona nuk do t`i vrasë më askush pa marrë dënimin e merituar”./top channel

Punëtorët shëndetësorë në institucionet publike shëndetësore në vend kanë hyrë sot në grevë 8-orëshe.

Grevës i janë bashkangjitur edhe punëtorët e Institutit Kombëtar të Shëndetit Publik.

Për shkak të grevës, në këtë institut nuk po kryhen teste për COVID-19, e as shërbime tjera.

Punëtorët e IKSHPK’së, kishin hyrë në grevë edhe të enjten e kaluar. Në atë ditë nuk ishte publikuar me kohë as raporti i tyre për rastet e reja me COVID.

Ndërsa, Federata e Sindikatave të Shëndetësisë së Kosovës ka bërë të ditur se për shkak se nuk kanë marrë përgjigje nga qeveria, e nuk janë ftuar të diskutojnë për Ligjin e Pagave, sot do të hyjnë në grevë nga ora 07:00 deri në orën 15:00.

Kompanitë KEDS dhe KESCO po kërkojnë mbështetje të menjëhershme financiare dhe bashkëpunimin e të gjithëve për të tejkaluar krizën energjetike që e ka prekur edhe Kosovën.

Kompanitë po thonë se tregu energjetik europian, pjesë e të cilit është edhe Kosova, po përballet me çmime pesëfish më të shtrenjta në raport me vitin e kaluar.

“Këto çmime marramendëse e që shkojnë mbi 300 euro për MWh po i paguajnë kompanitë KEDS dhe KESCO, pa përfshirë edhe çmimet për kapacitetet ndërkufitare e të cilat ndikojnë tutje në çmimin fundor të energjisë së importuar. Megjithëse të përballura me kosto përtej atyre të lejuara, KEDS dhe KESCO po e mbajnë mbi supe barrën financiare dhe po bëjnë më të mirën që konsumatorët të furnizohen me energji elektrike edhe në këtë kohë krizash. Por, mundësitë tona financiare janë shterë deri në fund si pasojë e përballjes me çmime të larta”.

Në kumtesë thuhet se megjithëse kapacitetet prodhuese në vend kanë shënuar rritje viteve të fundit, kjo rritje nuk është lineare me rritjen e kërkesës për konsumin e energjisë elektrike dhe respektivisht kjo diferencë e madhe sidomos gjatë kohës së pikut, duhet të mbulohet përmes importit, njofton Klan Kosova.

Prandaj, varshmëria ndaj importit e ekspozon edhe Kosovën ndaj lëvizjes së çmimeve të importit në tregjet ndërkombëtare, e çmimet në tregjet ndërkombëtare aktualisht janë të papërballueshme, sipas kompanive.

“Kostot e importit si të tilla nuk janë paraparë gjatë shqyrtimit të fundit tarifor, prandaj, nevoja për mbështetje financiare për sektorin e energjisë është e domosdoshme dhe imediate. Kriza më së lehti tejkalohet me bashkimin e forcave, dhe ne si kompani jemi të hapur për bashkëpunim dhe në gjetjen e një zgjidhje sa më të mirë për të gjithë”.

“Në këtë situatë të rëndë energjetike, KEDS dhe KESCO, ashtu sikurse edhe kompanitë e sektorit të energjisë së shteteve evropiane, kërkojnë ndihmën e të gjithë akterëve të sektorit energjetik dhe institucioneve relevante, në mënyrë që këtë rrugë të rënduar mos ta bëjnë të vetme dhe që kjo situatë të afektojë sa më pak që është e mundur konsumatorët në këtë kohë, por edhe në të ardhmen”.

“Kemi pasqyruar situatën e rënduar në të cilën gjendemi në Task Forcën e krijuar nga Ministria e Ekonomisë, e po ashtu duke bashkëpunuar dhe raportuar direkt edhe në institucionet më të larta shtetërore. Jemi të gatshëm të bashkëpunojmë me të gjithë palët që kjo situatë të tejkalohet sa më lehtë për të gjithë. Tani kur po hyjmë në sezonin e dimrit, ne jemi dëshmitar të një trendi të rritjes së konsumit, që kryesisht ndodh pasi pjesa më e madhe e qytetarëve të vendit po ngrohen me energji elektrike”