Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë vënë sanksione ndaj anëtarit serb të Presidencës së Bosnje dhe Hercegovinës, Millorad Dodik.

Departamenti i Thesarit ka treguar edhe arsyet e ndërmarrjes së një veprimi të tillë.

Në një njoftim nga Departamenti i Thesarit thuhet se ky veprim vjen si përgjigje të aktiviteteve korruptive të Dodik dhe kërcënimeve të vazhdueshme ndaj stabilitetit dhe integritetit territorial të Bosnjës.

“Aksioni i sotëm, bazohet në angazhimin e Administratës Biden për të promovuar llogaridhënien për ata që, ndër të tjera, minojnë stabilitetin e rajonit të Ballkanit Perëndimor nëpërmjet korrupsionit dhe kërcënimeve ndaj marrëveshjeve të gjata të paqes. Dodik ka minuar institucionet e BiH duke bërë thirrje për marrjen e kompetencave shtetërore dhe duke vënë në lëvizje krijimin e institucioneve paralele në entitetin Republika Srpska (RS) të BiH. Për më tepër, Dodik ka përdorur pozicionin e tij zyrtar në BiH për të grumbulluar pasuri personale nëpërmjet ryshfetit dhe formave të tjera të korrupsionit. Retorika e tij përçarëse etno-nacionaliste pasqyron përpjekjet e tij për të çuar përpara këto synime politike dhe për të shkëputur vëmendjen nga aktivitetet e tij korruptive. Në mënyrë kumulative, këto veprime kërcënojnë stabilitetin, sovranitetin dhe integritetin territorial të BiH dhe minojnë Marrëveshjet e Paqes të Dejtonit, duke rrezikuar kështu jostabilitetin më të gjerë rajonal”, thuhet në komunikatën e SHBA-ve.

“Aktivitetet korruptive destabilizuese të Milorad Dodik dhe përpjekjet për të çmontuar Marrëveshjen e Paqes të Dejtonit, të motivuara nga interesi i tij vetjak, kërcënojnë stabilitetin e Bosnjë dhe Hercegovinës dhe të gjithë rajonit”, tha nënsekretari i Thesarit për Terrorizmin dhe Inteligjencën Financiare, Brian E. Nelson.

“Shtetet e Bashkuara nuk do të hezitojnë të veprojnë kundër atyre që ndjekin korrupsionin, destabilizimin dhe ndarjen në kurriz të popullit të tyre, si dhe kundër atyre që mundësojnë dhe lehtësojnë këtë sjellje”, tha tutje ai.

Dodik gjithashtu ka bërë thirrje hapur dhe ka ndërmarrë veprime drejt transferimit të njëanshëm të kompetencave shtetërore nga qeveria e BiH në Republika Srpska (RS), një nga dy njësitë që përbëjnë BiH së bashku me rrethin e Brckos. Dodik ka kundërshtuar gjithashtu publikisht Përfaqësuesin e Lartë të emëruar ndërkombëtarisht për BiH dhe përbërjen e Gjykatës Kushtetuese të BiH. Për më tepër, Dodik ka denigruar publikisht grupe të tjera etnike dhe fetare brenda BiH-së, duke mbjellë më tej ndarjen dhe bllokimin politik.

“Dodik, pra, caktohet në bazë të E.O. 14033 për të qenë përgjegjës ose bashkëpunëtor ose përfshirje direkt ose indirekte në një shkelje ose një akt që ka penguar ose kërcënuar zbatimin e PDSH-së”, thuhet në komunikatë.

“Dodik po ashtu caktohet në bazë të E.O. 14033 për të qenë përgjegjës ose bashkëpunëtor në, ose përfshirje direkt ose indirekt në korrupsion në lidhje me Ballkanin Perëndimor. Konkretisht, ai ka krijuar një rrjet patronazhi në BiH nga i cili përfiton ai dhe bashkëpunëtorët e tij. Si një shembull i veprimeve të tij korruptive, Dodik u ka ofruar kontrata qeveritare dhe monopole në RS drejtpërdrejt bashkëpunëtorëve të ngushtë të biznesit. Me të ardhurat e tij korruptive, Dodik është përfshirë në ryshfet dhe aktivitete shtesë korruptive për të çuar përpara interesat e tij personale në kurriz të qytetarëve në RS”, thuhet tutje.

Alternativna Televizija d.o.o. Banja Luka (ATV), një media me bazë në Banja Luka, RS, është në pronësi private nga një kompani e lidhur ngushtë me familjen e Dodik. Megjithatë, vetë Dodik ushtron kontroll personal mbi ATV në prapaskenë, si për shembull duke kërkuar miratimin personal për historitë mediatike që lidhen me tema të ndjeshme politikisht. Dodik e bleu ATV-në për të çuar më tej qëllimisht dhe shprehimisht axhendën e tij, e cila përfshin përpjekjet e tij për të denigruar figura të tjera politike, për të ndriçuar imazhin e tij publik dhe për të avancuar qëllimet e tij personale dhe politike.

Dodik u ka dhënë kontrata të lidhura me ATV drejtpërdrejt anëtarëve të familjes së tij, të cilat ai i ka përdorur si një rrugë tjetër për korrupsionin. Ai ka derdhur para direkt nga kompanitë publike në ATV për qëllime korruptive. Dodik ka rritur ndjeshëm fondet për ATV vitet e fundit dhe është angazhuar në fushata keqdashëse të ndikimit të mediave sociale përmes ATV për të publikuar përmbajtje që avancojnë qëllimet e tij politike dhe personale.

“ATV po caktohet në bazë të E.O. 14033 për të qenë në pronësi ose kontrolluar nga, ose që ka vepruar ose pretenduar të veprojë për ose në emër të, drejtpërdrejt ose tërthorazi nga Dodik”, thotë tutje SHBA në komunikatën e saj.

Departamenti amerikan i Thesarit ka njoftuar për zgjerimin e sanksioneve për vepra korruptive, në të cilat është përfshirë anëtari serb i Presidencës së Bosnje e Hercegovinës, Millorad Dodik.

Siç thuhet në njofim, sanksionet janë vendosur edhe ndaj Televizionit ‘Alternativa’ nga Banja Lluka, që ndërlidhet me Dodikun.

Më herët, ministrja e Jashtme e Bosnje dhe Hercegovinës, Bisera Turkoviq, tha se të mërkurën më 5 janar, pritet të shpallen sanksione nga ana e Shteteve të Bashkuara të Amerikës kundër individëve nga Bosnje dhe Hercegovina.

Në nëntor të vitit të kaluar, Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Antony Blinken njoftoi se Shtetet e Bashkuara, të cilat ndërmjetësuan në arritjen e Marrëveshjes së Paqes së Dejtonit për Bosnje e Hercegovinën në vitin 1995, mund të vendosin sanksione ndaj atyre që përpiqen të tërhiqen në mënyrë të njëanshme nga institucionet shtetërore ose të destabilizojnë marrëveshjen.

Shefja e diplomacisë së Bosnje e Hercegovinës, Turkoviq, tha para gazetarëve më 5 janar se sanksionet do të shpalleshin gjatë ditës, duke bërë të ditur se për këtë çështje ishte punuar për një kohë të gjatë.

Ajo tha se ekziston një qëndrim i harmonizuar i Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimit Evropian dhe se ky nuk do të jetë fundi, por vetëm fillimi i vendosjes së sanksioneve.

Turkoviq tha se ajo pret gjithashtu që ata që vendosin sanksione të sqarojnë detajet dhe të listojnë entitetet ndaj të cilëve aplikohen ato.

Dodik: Sanksionet nuk janë të shenjta

Millorad Dodik, anëtar i Presidencës së Bosnje dhe Herzegovinës, tha më 5 janar në Banja Llukë të Bosnje e Hercegovinës se janë të mundshme sanksionet për individët në Bosnje dhe Herzegovinë.

Dodik, i cili është gjithashtu president i Aleancës së Social Demokratëve të Pavarur iu përgjigj pyetjes së një gazetari në lidhje me sanksionet e mundshme të cilat i paralajmëroi ministrja e Jashtme e Bosnje e Hercegovinës, Bisera Turkoviq.

“Këto janë sanksionet e tyre, nuk janë tonat. Unë nuk kam ndërmend të aplikoj për vizë për Amerikë, edhe nëse do të mi heqin sanksionet nesër”, tha Dodik.

Dodik tha se nuk mund ta imagjinonte një vend në të cilin, siç thotë ai, ministrat siç është Bisera Turkoviq mirëpresin sanksione për qytetarët e tyre.

Puna e institucioneve shtetërore në Bosnje dhe Hercegovinë është bllokuar që nga korriku i vitit të kaluar, kur përfaqësuesit e njësisë Republika Sërpska refuzuan të marrin pjesë në çdo vendimmarrje.

Kjo ndodhi si përgjigje e tyre ndaj faktit që ish-përfaqësuesi i Lartë në Bosnje dhe Hercegovinës, Valentin Inzko, inicioi ndryshime në Kodin Penal që ndalon mohimin e gjenocidit dhe glorifikimin e kriminelëve të luftës.

Pas kësaj, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian kërkuan zhbllokimin e punës së institucioneve në këtë shtet.

U kërkua që Republika Sërpska, e cila është një nga dy njësitë brenda Bosnje dhe Hercegovinës, të heqë dorë nga ngritja e një agjencie të barnave dhe aktivitetet e mëtejshme për të marrë në mënyrë të njëanshme kompetencat e shtetit.

E gjithë kjo ka shkaktuar krizën më të madhe politike në Bosnje e Hercegovinë që nga nënshkrimi i Marrëveshjes së Paqes së Dejtonit në vitin 1995, prandaj disa zyrtarë ndërkombëtarë kanë folur për mundësinë e vendosjes së sanksioneve.

Megjithatë disa politikanë evropianë si kryeministri hungarez Viktor Orban kanë kundërshtuar mundësinë e sanksioneve kundër disa zyrtarëve të Republikës Sërpska, duke përfshirë anëtarin e presidencës së Bosnje e Hercegovinës, Milorad Dodik.

Më 10 dhjetor të vitit të kaluar Asambleja e Republikës Sërpska miratoi konkluzionet që parashikojnë “kthimin e kompetencave” nga niveli shtetëror te njësia, si dhe Deklaratën mbi Parimet Kushtetuese të Republikës Sërpska, e cila udhëzon institucionet e këtij mekanizmi të hartojnë një kushtetutë që do ta bënte Banja Llukën kryeqytetin e entitetit, ndërkaq Palle, që është jo shumë larg kryeqytetit, Sarajevës, të jetë kryeqyteti historik.

Deklarata saktëson se “të gjitha ligjet e vendosura nga Përfaqësuesi i Lartë janë antikushtetuese”.

Më parë, më 20 tetor të vitit të kaluar, i njëjti organ ka miratuar Ligjin për Barnat dhe Pajisjet Mjekësore, i cili parashikon themelimin e një agjencie të barnave, e cila operon në nivel shtetëror që nga viti 2009.

Ditë më parë, sanksione ndaj liderit të serbëve të Bosnjës ka kërkuar edhe ministrja e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock.

Ajo tha se Bashkimi Evropian duhet që ta sanksionojë liderin e serbëve të Bosnjës, Millorad Dodik për përpjekjet e tij për t’u shkëputur nga Bosnje e Hercegovina.

Baerbock, tha se situata në Bosnje dhe Hercegovinë është “shqetësuese” dhe se përpjekjet e Dodikut që Republika Sërpska të shkëputet nga Bosnja, ishin “të papranueshme”.