Kosova ka përfituar rreth 3 milionë euro investim në arsimin dhe aftësimin profesional nga Fondi i Sfidës Rajonale.

Këto mjete do dedikohen për bashkëpunimin në mes shkollave profesionale dhe ndërmarrjeve për të avancuar arsimin dual.

Në një komunikatë për media bëhet e ditur se në ceremoninë e ndarjes së granteve, kanë marrë pjesë edhe ministrja e Arsimit, Arbërie Nagavci dhe Ambasadori gjerman, Jörn Rohde.

Në komunikatë bëhet e ditur se grantet e para do të iu dorëzohen institucioneve të arsimit profesional dhe ndërmarrjeve, të cilat së bashku do të ofrojnë arsim të përshtatshëm profesional, gjatë të cilit nxënësit do të pajisen me shkathtësitë dhe kompetencat në përputhje me nevojat e tregut të punës.

Ambasadori Rohde ka thënë se e mbështesin bashkëpunimin në arsimin dual për të forcuar ekonominë e Kosovës dhe për të gjeneruar vende pune për të rinjtë.

“Fondi Rajonal i Sfidave është një promotor i shkëlqyeshëm e arsimit dual në Kosovë, i bazuar në modelin e suksesshëm gjerman. Për ekonominë e Gjermanisë bashkëpunimet e tilla të ngushta në mes të ndërmarrjeve dhe institucioneve të arsimit profesional mbeten esenciale. Ne e mbështesim bashkëpunimin në arsimin dual për të forcuar ekonominë e Kosovës dhe për të gjeneruar vende pune për të rinjtë në Kosovë”, tha ai.

Thirrja e parë e Fondit Rajonal të Sfidave ka tërhequr 205 aplikime të bashkimeve të institucioneve të arsimit profesional nga gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor. Në këtë kuadër janë përzgjedhur gjithsej 37 projekte në thirrjen e parë, ndër to gjashtë aplikime të suksesshme nga Kosova. Bashkimet që i kanë fituar grantet do të marrin 3 milion euro grante për investime në pajisje, infrastrukturë dhe aktivitete të aftësimit në institucionet e arsimit profesional.

RCF së shpejti do të publikojë edhe thirrjen e dytë për propozime.

Ministria e Shëndetësisë ka njoftuar se shtesat prej 10% për punëtorët shëndetësorë do të jepen me pagën e muajit shkurt, në mënyrë retroaktive edhe për muajin janar.

Kjo, sipas MSH-së, sepse agregimi i të dhënave për një numër të madh të profesionistëve shëndetësorë dhe stafit mbështetës nga dhjetëra organizata buxhetore do të marrë kohë.

“Me qëllim të zbatimit të vendimit të Qeverisë së Republikës së Kosovës, nr.09/56, për pagesën shtesë prej 10% të pagës bazë, por jo më pak se 60 euro për punonjësit e sektorit publik (profesionistët shëndetësorë dhe stafin mbështetës) deri në gjashtë muaj, përkatësisht për periudhën janar-qershor 2022,” thuhet në njoftimin e ministrisë.

Më 26 janar 2022, Qeveria e Kosovës ka ndarë 5. 6 milionë euro për pagesën shtesë për profesionistët shëndetësorë dhe stafin mbështetës në sektorin publik.

Kosova e ka të vështirë të heqë dorë nga thëngjilli, edhe nëse do të përfitonte miliarda euro, thonë njohës të fushës së energjisë.

Mbi 90 për qind e energjisë elektrike në Kosovë prodhohet nga mihja e thëngjillit dhe nxjerrja e linjitit, ndërsa pjesa tjetër nga burime të ripërtërishme, të tilla si: hidrocentralet, centralet me erë dhe panelet diellore.

Në një raport të publikuar nga organizatat evropiane të mjedisit “The Green Tank” dhe “Bankwatch Network”, të titulluar “Fondi i tranzicionit të drejtë për vendet e Ballkanit Perëndimor”, thuhet se Kosova mund të përfitojë mbi katër miliardë euro nga fondet e Bashkimit Evropian, nëse angazhohet për heqjen dorë nga thëngjilli. Si afat në raport përmendet viti 2030.

Kosova, me anë të nënshkrimit të Marrëveshjes së Samitit të Sofjes, dy vjet më parë, është zotuar se deri në vitin 2050 do të dekarbonizohet apo do të zvogëlojë varësinë nga thëngjilli.

Thëngjilli – burim i energjisë që nuk rigjenerohet – prodhon ndotje toksike kur digjet.

Synim i BE-së është që ta reduktojë në maksimum ndotjen nga termocentralet prej thëngjillit, e cila ndikon negativisht edhe në ngrohjen globale.

Ministria e Ekonomisë e Kosovës ka bërë të ditur se është duke hartuar Strategjinë e Energjisë për periudhën 2022-2031.

Në një postim në Facebook, ditë më parë, ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli, ka thënë se objektivat kryesore të Strategjisë së Energjisë janë “rritja e sigurisë dhe cilësisë së furnizimit me energji, përballueshmëria financiare për konsumatorët, si dhe rruga drejt procesit të dekarbonizimt”, por ajo nuk ka dhënë detaje se si do të realizohen këto.

Tranzicioni, proces që kërkon investim, kohë…

Rinora Gojani, nga organizata rajonale “Balkan Green Foundation”, e cila promovon përparimin gjithëpërfshirës në Ballkanin Perëndimor, thotë se tranzicioni energjetik është proces teknologjik që kërkon financa, kohë, ekspertizë dhe, mbi të gjitha, ambient të mirë të investimit.

“Se a mjaftojnë 4 miliardë euro për të realizuar tranzicionin energjetik të Kosovës, është çështje diskutabile, për shkak të mungesës së një plani të fizibilitetit, porse pa dyshim që kjo do të ndikonte jashtëzakonisht shumë në dekarbonizimin e sektorit të vendit”, thotë Gojani.

Sipas saj, ky tranzicion energjetik nuk mund të jetë i suksesshëm pa ndërlidhje me shtetet tjera dhe pa shkëmbime të energjisë ndërmjet shteteve dhe rajoneve.

“Me rëndësi është që, përpos ndryshimit të sistemit të nxitjes së burimeve të ripërtërishme të energjisë, të përshpejtohet puna e blerjes së energjisë nëpërmjet sistemit të ankandeve, të nxiten vetëprodhuesit, sidomos ata me panele solare”, thotë Gojani.

Në një deklaratë të mëhershme, zëvendësministrja e Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës në Kosovë, Linda Çavdarbasha, ka thënë se procesi i tranzicionit në energji të burimeve të ripërtërishme në Kosovë, kërkon kohë më të gjatë se në shtetet e rajonit.

“Po besoj se Kosovës i duhet një kohë më e gjatë për ta bërë këtë lloj tranzicioni, mirëpo nuk është e pamundshme. Kështu që, energjia e erës dhe energjia solare janë dy burimet e energjisë, të cilat kanë potencial për t’u zhvilluar në Kosovë”, ka thënë Çavdarbasha.

Çeku: Thëngjilli s’ka alternativë

Ish-ministri i Energjisë i Kosovës, Ethem Çeku, thotë se Kosova nuk mund të heqë dorë nga thëngjilli, sepse nuk ka burime të tjera.

“Sot, gjysmën e Gjermanisë e kemi me thëngjill, Amerika një të tretën e produkteve i ka me thëngjill. Ato [termocentralet me thëngjill], në një kohë, do të mbyllen, por [këto vende] kanë burime të tjera, si hidrike, energji atomike… kanë dhjetëra alternativa tjera. Te ne, cila është ajo alternativë që e zëvendëson thëngjillin?”, pyet Çeku.

Edhe Arben Gjukaj, ish-drejtor i Korporatës Energjetike të Kosovës, thotë se Kosova është larg plotësimit të kërkesave me anë të burimeve të ripërtërishme.

Ai thotë se fondet e BE-së do të mundësonin një “tranzicion më të butë” në burime të ripërtërishme, por, sipas tij, Kosova e ka më të vështirë sesa vendet tjera, sepse edhe varësinë nga thëngjilli e ka më të madhe.

“Ne varemi 95 për qind nga burimet e energjisë nga thëngjilli, andaj kërkohet mobilizim i konsiderueshëm i burimeve financiare”, thotë Gjukaj.

Sipas raportit të organizatave “The Green Tank” dhe “Bankwatch Network”, Kosova prin në rajon sa i përket përdorimit të thëngjillit për prodhim të energjisë elektrike – me 95 për qind. Ajo pasohet nga Serbia me 68 për qind, Bosnje e Hercegovina me 63 për qind, Maqedonia e Veriut me 60 për qind dhe Mali i Zi me 44 për qind.

Termocentralet “Kosova A” dhe “Kosova B”, që ndodhen në qytetin e Obiliqit, janë burimet kryesore të rrymës me anë të djegies së thëngjillit, ndonëse nuk i plotësojnë nevojat e shtetit, kryesisht për shkak të vjetërsisë.

Sipas të dhënave të Zyrës së Rregullatorit të Energjisë në Kosovë (ZRRE), Kosova e ka nisur vitin 2022 me nivel të ulët të gjenerimit të rrymës: nga 500 deri në 800 megavatë në orë.

Kërkesat, ndërkaq, ndryshojnë varësisht ditës apo javës.

Për shembull, më 19 janar, kapacitetet vendore të prodhimit kanë qenë 727 megavatë, kurse konsumi ka arritur deri në 1,317 megavatë. Për plotësimin e nevojave, Kosova importon rrymë.

BE-ja ka vënë një objektiv të detyrueshëm që deri në vitin 2030, energjia e prodhuar nga burimet e ripërtërishme të jetë 32 për qind.

Ky rregull duhet të respektohet edhe nga Kosova, e cila synon që një ditë të bëhet anëtare e BE-së. /rel/

Shoqata e Gastronomëve të Kosovës do t’i drejtohet Kuvendit të Kosovës.

Petrit Kllokoqi si kryetar i saj ka konfirmuar se kërkesa që kanë për deputetët lidhet me masat e marra nga qeveria për luftimin e pandemisë së COVID-19, e të cilat sipas tyre janë të përshtatshme.

“Masat i kemi respektuar. Më e dhimbshmja është që kanë refuzuar që të takohen me ne. Do t’i drejtohemi deputetëve që të na nxjerrin nga kjo situatë – pozitë e opozitë”, është shprehur Kllokoqi në emisionin Portofol në Klan Kosova FM.

“Masat i kemi kundërshtuar sepse na është ndaluar e drejta për punës. Nuk jemi sunbvencionuar ekonomikisht, si pagat e punëtorëve, qiraja apo ulja e TVSH, e cila nga tetë përqind u rrit në 18 përqind. Është e padrejtë që të shkurtohet orari i punës pa subvencionim. Masat e fundit janë të ekzagjeruara”.

Sipas tij bizneset e gastronomisë do të duhej të përkraheshin financiarisht, duke u arsyetuar me rritjen ekonomike që ka pasur gjatë vitit 2021.

Çështja e shtrenjtimit të rrymës nuk do të jetë sfida e vetme këtë fillimvit për Qeverinë Kurti. Një nga sfidat e radhës pritet të jetë tema e “nxehtë”, ligji që lejon martesat e sekseve të njëjta në Kosovë.

Burime të Indeksonline bëjnë të ditur se ky ligj është në fazën fillestare dhe procedurale, por që do të kryhet gjatë këtij viti.

Këtë e ka konfirmuar edhe ministria e Drejtësisë në një përgjigje për Indeksonline.

Në njoftimin e MD-së jepen detaje për Kodin Civil i cili është dorëzuar dhe aprovuar në Qeveri në mbledhjen e fundit të vitit 2021.

Ministria e Drejtësisë bën të ditur se me Kodin Civil aktual nuk lejohet martesa e sekseve të njëjta.

“Ministria e Drejtësisë, ka hartuar dhe finalizuar Projekt Kodin Civil të Republikës së Kosovës, i cili me datë 29.12.2021 është aprovuar nga Qeveria e Republikës së Kosovës. Tani është në procedurat e shqyrtimit në Kuvend.

Projekt Kodi Civil është hartuar nga ekspertë vendor dhe ndërkombëtar, të cilit i kanë paraprirë një proces i gjerë konsultimesh me institucionet relevante si dhe konsultime me publikun përfshirë edhe organizatat e shoqërisë civile.

Gjithashtu, MD në bashkëpunim me projektin e BE-së që ka mbështetur hartimin dhe finalizimin e Projekt Kodit Civil, ka organizuar një sërë kampanjash vetëdijësuese që ndërlidhen me Projekt Kodin Civil.

Prandaj, ne, konsiderojmë se procesi i hartimit dhe finalizimit të Projekt Kodit Civil, ka qenë gjithëpërfshirës dhe transparent, i hartuar në linjë me Kushtetutën e Republikës së Kosovës dhe direktivat e Bashkimit Evropian.

Në rrjedhë të kësaj, neni 1138 i Projekt Kodit Civil, dispozitat lidhur me Martesën, përcaktojnë si në vijim:

‘’1. Martesa është bashkësi e regjistruar ligjërisht ndërmjet dy bashkëshortëve të sekseve të ndryshme, me anë të së cilës ata lirshëm vendosin që të jetojnë së bashku si burrë e grua. Martesa është bashkësi jetësore e vazhdueshme e burrit dhe gruas, ligjërisht e rregulluar. Martesa lidhet me dhënien e pëlqimit të burrit dhe gruas dhe nënshkrimin e tyre para zyrtarit të gjendjes civile.

Bashkësitë e regjistruara civile ndërmjet personave me sekse të njëjta janë të lejuara. Kushtet dhe procedura rregullohen me ligj të veçantë.

Bashkëshortët kanë të drejtë të lidhin martesë dhe të formojnë familje pa ndonjë kufizim në bazë të racës, kombësisë apo religjionit, si dhe janë të barabartë gjatë lidhjes së martesës, vazhdimit të martesës dhe zgjidhjes së saj.

Të martuarit dhe partnerët në bashkësi civile gëzojnë të drejta dhe detyra reciproke në bazë të këtij Kodi.’’

Siç shihet në paragrafin 1 të këtij neni, Projekt Kodi Civil i Republikës së Kosovës ka arritur të ruaj identitetin tradicional të martesës në Kosovë mes burrit dhe gruas.

Pra me hyrjen në fuqi të Kodit Civil, martesa është e lejuar vetëm ndërmjet burrit dhe gruas” thuhet në sqarimin e MD-së, dhënë për Indeksonline.

Por, ministria e udhëhequr nga Albulena Haxhiu ka konfirmuar për Indeksonline projektin për lejimin e marteseve me sekse të njëjta, martesa të cilat do të lejohen me një ligj të veçantë.

“Megjithatë, me qëllim që hartimi i Projekt Kodit Civil të Kosovës të jetë në përputhje dhe në frymën e Kushtetutës së Republikës së Kosovës, paragrafi 2 i nenit 1138 të Projekt Kodit Civil, ka paraparë që bashkësitë e regjistruara civile ndërmjet personave me sekse të njëjta janë të lejuara, por që kushtet dhe procedura e tyre do të rregullohen me ligj të veçantë.

Lidhur me këtë Ministria e Drejtësisë në kuadër të Planit Strategjik Operacional, pjesa e MD për vitin 2022 ka paraparë hartimin e Koncept Dokumentit për bashkësitë civile të regjistruara, ky aktivitet është paraparë që të përfundohet brenda vitit 2022, në të cilin do të diskutohet për detajet dhe modalitetit e zbatimit të projekt dispozitës së lartëpërmendur” thuhet në përgjigjen e MD-së, për Indeksonline.

Sipas ministrisë së Drejtësisë, miratimi i këtij ligji është ndjekje e praktikave të vendeve të tjera të rajonit.

“Projekt Kodi Civil i Kosovës përkitazi me këtë çështje ka ndjekur praktikat e vendeve të tjera si të Sllovenisë, Hungarisë dhe Malit të Zi” thuhet në njoftimin e MD-së.

Burime të Indeksonline bëjnë të ditur se miratimi i këtij ligji do të “dhezë” disa deputetë të partisë në pushtet, Vetëvendosjes.

Indeksonline mëson se së paku pesë deputetë të Vetëvendosjes janë kundër votimit të këtij ligji dhe janë të vendosur që mos të votojnë një ligj të tillë në Kuvend.

Mbetet të shihet se si do ta menaxhojë këtë “temë të nxehtë” Qeveria Kurti dhe nëse do të ketë përkrahjen e opozitës për lejimin e martesave të së njëjtës gjini.

Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK) ka publikuar Repertorin Statistikor mbi Ndërmarrjet Ekonomike në Kosovë, për tremujorin e katërt (TM4) 2021.

Sipas ASK-së, në tremujorin e katërt të vitit 2021 (TM4) gjithsej janë regjistruar 2 416 ndërmarrje. Krahasuar me tremujorin paraprak (TM3 2021) ka rënie për (-2.6%) të ndërmarrjeve të regjistruara. Ndërsa, krahasuar me tremujorin e njëjtë të vitit paraprak (TM4 2020) ka rënie për (-18.7%) të ndërmarrjeve të regjistruara

Aktivitetet ekonomike më të preferuara gjatë këtij tremujori ishin: Tregtia me shumicë dhe pakicë dhe riparimi i mjeteve motorike, motoçikletave me 646 ndërmarrje të regjistruara (26.73%); Prodhimi me 296 ndërmarrje të regjistruara (12.25%); Akomodimi dhe aktivitetet e shërbimeve me ushqim me 251 ndërmarrje të regjistruara (10.38%); Aktivitetet profesionale, shkencore dhe teknike me 237 ndërmarrje të regjistruara (9.80%); Ndërtimtaria me 183 ndërmarrje të regjistruara (7.57%), etj.

Në kategorinë me 1 deri në 4 të punësuar janë gjithsej 2 314 ndërmarrje të regjistruara në këtë tremujor (95.78 %); me 5 deri 9 të punësuar ishin 58 sosh (2.4%); me 10 deri në 19 të punësuar ishin 29 ndërmarrje të regjistruara (1.2%); me 20 deri 249 të punësuar ishin 15 ndërmarrje të regjistruara (0.6%); ndërsa në kategorinë me 250 e më shumë të punësuar, nuk ka asnjë ndërmarrje të regjistruar.

Sa i përket shtrirjes gjeografike të ndërmarrjeve të regjistruara në nivel të komunave, ashtu si në çdo tremujor mbizotëron komuna e Prishtinës me 765 ndërmarrje të regjistruara (31.66%); Ferizaj me 234 ndërmarrje të regjistruara (9.69%); Prizreni me 169 ndërmarrje të regjistruara (7%); Gjilani me 136 ndërmarrje të regjistruara (5.63%); Peja me 125 ndërmarrje të regjistruara (5.17%); dhe Fushë Kosova me 117 ndërmarrje të regjistruara (4.84%); ndërsa komunat e tjera kanë numër më të vogël të ndërmarrjeve të regjistruara në këtë tremujor.