Shkolla PS/MS 108 në Bronx është streha e këtij programi që po fillon me një klasë në moshën e kopshtit parashkollor dhe do të rritet vit pas viti duke pasur nga një klasë për fëmijët shqiptarë në çdo nivel shkollimi.
Në ceremoninë historike që u mbajt në mëngjesin e 25 shtatorit 2025 mori pjesë presidenti i Shqipërisë, Bajram Begaj, që ndodhet në SHBA për punimet e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së dhe Ministrja e Jashtme e Kosovës, Donika Gërvalla.
Gjonaj dhe Gjongecaj prezantuan miqtë nga atdheu me drejtoreshën e shkollës, Stephanie Mustafa, por edhe me figura të larta të sistemit shkollor në New York si Superintendentja Cris Vaughan, Senatoren e Shtetit Nathalia Fernandez dhe Anëtarin e Asamblesë John Zaccaro Jr. për distriktin ku ndodhet shkolla.
Përpara ceremonisë, Presidenti Begaj vizitoi klasën ku do të mësojnë vogëlushët shqiptarë, u takua me ta dhe me mësuesen e tyre si dhe u shpërndau në mënyrë simbolike disa nga librat që kishte sjellë me vete Ambasadori i Shqipërisë në Washington, Ervin Bushati.
Në hyrje të sallës së madhe ku u mbajt ceremonia, Presidenti Begaj dhe Ministrja Gërvalla firmosën sipas traditës stendat me fotografitë e tyre që u uronin mirëseardhjen.
Salla ishte zbukuruar me tullumbace që kishin ngjyrat e flamujve të Shqipërisë dhe Kosovës, si dhe plot simbole të tjera kombëtare, flamuj amerikanë, shqiptarë e të Kosovës.
Salla ishte plot me fëmijë dhe prindër të zonës përreth
Në fillim të ceremonisë u lexuan emrat e fëmijëve që po hyjnë në histori si nxënësit e parë të këtij programi kalimtar dygjuhësh, për të siguruar që asnjë fëmijë shqiptar të mos diskriminohet apo të mbetet mbrapa sepse nuk di anglisht apo se familja nuk ka mundësi financiare që ta shkollojë privatisht. Ky program siguron një ‘kalim të përshkallëzuar’ duke ia ofruar mësimet në të dy gjuhët, duke ia lehtësuar kalimin nxënësve në gjuhën angleze.
Në fjalimin e tij me këtë rast, Gjonaj falënderoi të gjithë të ftuarit e nderit, sidomos drejtoreshën e shkollës, Mustafa, dhe veprimtaren Drita Gjongecaj për kontributin e tyre në vite që ky program të bëhej realitet.
“Kur Drita Gjongecaj erdhi dhe më foli për këtë ide, në 2013 unë i dhashë arsye se pse nuk mund të realizohej. Nuk kemi aq shumë fëmijë si numër, nuk ka interes, nuk ka fonde, e të tjera. Por ka rëndësi në këto çështje kur punon me njerëz që nuk pranojnë fjalën “jo” dhe vijojnë deri sa ia arrijnë qëllimit”, tha ai.
Gjonaj vlerësoi ndihmën e jashtëzakonshme të shumë miqve të shqiptarëve në bashki dhe pushtetin lokal që ndihmuan që ëndrra të bëhej realitet.
Presidenti Begaj hapjen e programit dygjuhësh e vlerësoi si “një moment shumë të bukur dhe emocional”.
Ai nënvizoi se duke u dhënë mundësi fëmijëve që të mësojnë në gjuhën shqipe u japim atyre dhuratën e gjuhës, u japim rrënjë.
Ministrja e Jashtme e Kosovës, Donika Gërvalla, foli si prind që ka rritur fëmijë në emigracion, sesi gjithmonë e ka menduar se çfarë duhej bërë që fëmijët e saj të mos rriteshin vetëm si gjermanë të mirë por edhe si shqiptarë, ndonëse në një vend tjetër, mes një kulture tjetër.
Ajo shprehu admirim për këtë program që e gërsheton bukur traditën me përfshirjen në atdheun e ri.
Duke iu drejtuar fëmijëve që dëgjonin të hutuar fjalimet, ajo u tha se mbase po mërziten dhe nuk e kuptojnë se çfarë rëndësie ka ky moment për komunitetin dhe kombin, por do të vijë një ditë dhe do ta kuptojnë dhe do të jenë krenarë që ishin pjesë e klasës së parë dygjuhëshe.
Një vizitë surprizë ishte ajo e kongresistes demokrate, Alexandria Octavia-Cortez, e cila uroi dhe përshëndeti komunitetin shqiptar për këtë arritje.
“Edhe unë jam rritur në New York si fëmijë me prindër portorikanë që kishin spanjishten si gjuhë të parë”, tha ajo.
Ajo tha se pesha e mësimit të gjuhës nuk duhet të mbetet e gjitha në kurriz të prindit, por duhet të ndihmohet nga shteti pikërisht se si po ndodh në këtë rast.
Ndërkaq, Drita Gjongecaj e cila përshkroi rrugën që kishin ndjekur për të arritur deri aty dhe premtoi se ky program është vetëm fillimi.
“Ky hap i madh ka një rëndësi të veçantë për komunitetin shqiptar: ai jo vetëm që ruan dhe forcon gjuhën amtare te brezat e rinj, por gjithashtu rrit prezencën dhe identitetin tonë kulturor në një nga sistemet më të mëdha arsimore në botë. Si nismëtare e këtij projekti, jam e bindur se kjo është vetëm pika e parë e një rruge të gjatë. Synimi ynë është që ky model të shtrihet në shkolla dhe lagje të tjera të Nju Jorkut, duke i dhënë mundësi sa më shumë fëmijëve shqiptarë të mësojnë gjuhën, kulturën dhe historinë tonë, krahas zhvillimit akademik në anglisht”, tha ajo.
